Op 23 januari 2014 presenteerde onderzoeksjournalist Joost van der Wegen zijn boek “Onder Spanning” in zaal Carna te Einighausen (gem. Sittard-Geleen). Hierin beschrijft hij wat druk en spanning voor invloed kan hebben op de ‘mens in de politieman’.
Na de presentatie volgde een paneldiscussie met het aanwezige publiek. Het geheel werd georganiseerd en begeleid door Inge Buijs, eigenares van boekhandel Dit&Dat uit Geleen.

Het panel bestond uit:
Joost van der Wegen;
Sjraar Cox, burgemeester van Sittard-Geleen;
Olliver Laumen, politiechef in het district Sittard-Geleen;
Arthur van der Vlies, ervaringsdeskundige, beheerder van website Reflectie in Blauw.

Nadat auteur Joost van der Wegen een korte presentatie van zijn boek had gegeven, werd door Inge Buijs aan burgemeester Cox de vraag gesteld wat hij van het boek vond. Bladerend door het boek gaf hij toe dat hij het nog niet helemaal had gelezen. Hij vond het zeer terecht dat er steeds meer aandacht was voor het geestelijk welzijn van dienstverleners die altijd en overal op af gaan waar burgers een stap terugdoen. De schier obligate opmerking dat men met de poten af moest blijven van hulpverleners, klonk de aanwezigen bekend in de oren. Opvallend was dat hij in het boek bleef bladeren en af en toe zelfs zat te lezen, alsof hij wilde inhalen wat hij had gemist.

Politiechef Laumen – die voordat hij leidinggevende werd – een aantal jaren als parketsecretaris bij het Openbaar Ministerie had gewerkt, maakte diepe indruk door te vertellen over de opmerkelijke gedrevenheid die politiemensen aan de dag leggen in hun constante strijd tegen criminaliteit. Hij weet dat zij in het besef leven dat er altijd gevaar op de loer ligt, toch gaan zij altijd door, wat er ook gebeurt. Zij weten ook donders goed dat beleidsmakers, bestuurders en leidinggevenden vaak vanuit hun eigen werkelijkheid handelen. Dat zorgt ervoor dat er soms een kloof is tussen hun werk en dat van de diender op straat of de rechercheur. Laumen vraagt zich nog steeds af waar die gedrevenheid vandaan komt.

Het werd gaandeweg de avond duidelijk dat het politieberoep zeer complex is en dat in een tijdspanne waarin stress en spanning bij politiemensen niet meer uitsluitend voortkomen uit het werk dat ze doen. Ze krijgen steeds meer te maken met een mondige en soms onwillige of opstandige samenleving. Er is duidelijk sprake van een gezags- en autoriteitsconflict. Politiemensen moeten in ondergeschiktheid aan het bevoegde gezag en overeenkomstig de daarvoor geldende rechtsregels de openbare orde handhaven. De politie heeft weliswaar het geweldsmonopolie, maar ook dat is gebonden aan zeer strenge wetten, regels en protocollen.
Dienders worden overladen met deze zaken. Afwijking daarvan kan rampzalige gevolgen hebben, ook voor hun omgeving. Sommige individuen uit de samenleving trekken zich niets aan van deze zaken en doen waar ze zin in hebben. Het lijkt erop dat er steeds meer lak is aan gezag en regels. Daarbij komt dat er altijd wel iemand een mobieltje aan heeft staan en er binnen no time een filmpje of foto op Internet staat, met alle gevolgen van dien. Bestuurders en politici reageren niet altijd even adequaat, een bepaald opportunisme is hun niet vreemd. Soms verliezen zij uit het oog dat politieagenten mensen zijn, die fouten kunnen maken. Verder zorgen roosterdruk, een toename van taken, de reorganisatie enz. zorgen voor veel interne onrust.

Voor politieagenten lijkt het steeds moeilijker om zich in die wereld staande te houden. Er wordt soms krampachtig gereageerd op incidenten, hier en daar leidt het tot ongecontroleerd, ongewenst of vreemd gedrag jegens burgers. Toch zijn er ook andere ontwikkelingen bespeurbaar. Het feit dat een onderzoeksjournalist dit boek heeft geschreven, waardoor er discussie ontstaat over het politieberoep en de impact die het heeft op politiemensen én samenleving, is hoopgevend. Er zijn reeds meerdere boeken geschreven over deze onderwerpen ( o.a. Politieverhalen van Merlijn van Hulst, Wat is er mis met gezag? door Jurriën Rood, Gezagsdragers door stichting Beroepseer, PTSS bij de politie – een beter beeld – uitgave van de Politieacademie). Er is meer en betere aandacht voor PTSS en alles wat daarmee samenhangt. Binnen de Nationale Politie ontstaat steeds meer aandacht voor de mens achter de politieagent. Er worden programma’s ontwikkeld die aandacht schenken aan de professionele weerbaarheid enz.

Aan het eind van de avond kon de conclusie worden getrokken dat dit een opstap was voor meer bijeenkomsten van deze aard. PTSS en alles wat daarmee samenhangt wordt steeds meer uit de taboesfeer getrokken. Hoe meer hulp- en dienstverleners zich uiten over hun werk en wat voor invloed dat heeft op hun leven en dat van anderen, des temeer aandacht zal er zijn bij leiding, bestuur en politiek.

Kortom, een hele bijzondere avond in de knusse zaal Carna te Einighausen.

Jacques Smeets, auteur van De Blauwe Diender

Literatuur:
Onder Spanning, werken bij de politie, Joost van der Wegen
Politieverhalen. Merlijn van Hulst
Wat is er mis met gezag? Jurriën Rood
Gezagsdragers. Stichting Beroepseer
PTSS bij de Politie – een beter beeld. Politieacademie

Organisator van de bijeenkomst:
https://www.facebook.com/boekhandelditendat (= niet meer beschikbaar)