Marc Räkers: Sociaal werk is een mensenrechtenvak

“Regelmatig word ik gebeld door mensen die op het punt staan hun huis te worden uitgezet. Mijn nummer staat op de website van Eropaf! bij het ‘Meldpunt huisuitzettingen’. De bellers zijn vaak ten einde raad. Ze hebben ‘alles geprobeerd’, maar het is niet gelukt om het proces te keren dat tot uitzetting, dakloosheid en het verlies van ‘thuis’ leidt. De angst, onmacht en vooral het gevoel niet begrepen te worden, zijn meestal door de telefoon heen voelbaar. Dan probeer ik te luisteren, aandacht te hebben voor het verhaal en er met gerichte vragen langzamerhand achter te komen wat er precies aan de hand is. Vaak lukt het daarna nog om suggesties te doen waarmee de daadwerkelijke uitzetting toch voorkomen wordt”.

Marc Räkers is al 35 jaar sociaal werker. Vanuit activistische drijfveren en een diepgevoelde missie. Hij schreef zijn persoonlijke verhaal op voor het Tijdschrift voor Sociale Vraagstukken en legt uit waarom hij zich een hoeder van mensenrechten voelt:

“Het gekke is dat deze mensen vaak al benaderd zijn door medewerkers van de verhuurder, door medewerkers van incassobedrijven en deurwaarders, door sociaal werkenden van het buurt- of wijkteam of door leden van een ‘Vroeg Eropaf-team’. En toch hebben zij het proces niet weten te keren. Blijkbaar gaat er iets niet goed in het contact tussen eerdergenoemde functionarissen en de persoon met huurachterstanden. Waarbij ik hier het voorkomen van huisuitzettingen als voorbeeld neem, omdat dit al dertig jaar ‘mijn’ onderwerp is, maar het had net zo goed sociale zekerheid, de zorgverzekering, de gemeente of iedere andere willekeurige dienst met publieke taken kunnen zijn.

Gemeente overtuigen

De belevingswerelden van overheid en van veel burgers lopen nogal uiteen. Niet altijd met boze opzet, hoewel nog niet zo lang geleden het wantrouwen van de overheid tegenover de burger behoorlijk structureel was. Dit zien we nog steeds terug in bijvoorbeeld de wet- en regelgeving rond de sociale zekerheid, maar de toeslagenaffaire is wel het absolute dieptepunt.

Zo werd ik eens gebeld door een slachtoffer van de toeslagenaffaire die als gevolg van deze affaire voor de tweede keer(!) ontruimd dreigde te worden. De eerste keer omdat ze, door het beslag dat de Belastingdienst op haar inkomen legde, haar huur niet meer kon betalen. De tweede keer omdat ze zich ‘niet begeleidbaar’ opstelde volgens de instelling voor begeleid wonen, die de woning beheerde waarin de gemeente haar en haar kinderen uit nood had onderbracht. ‘Laat ze de Belastingdienst maar gaan begeleiden, ik heb dat niet nodig’, was haar begrijpelijke reactie. Het heeft nog best veel moeite gekost om de gemeente ervan te overtuigen dat deze tweede uitzetting absoluut voorkomen moest worden”.

Räkers eindigt zijn verhaal met erop te wijzen dat je je als sociaal werker kan beroepen op de mensenrechten: “Dat is onze eed van Hippocrates. In het belang van de totale samenleving, bestaande uit overheid en burgers, is het onze taak om te bevorderen dat mensen aan hun fundamentele rechten toekomen. Omdat dit de samenleving voor iedereen leefbaar houdt, niet alleen voor de mensen aan de ‘maatschappelijke onderkant’. Daarom is sociaal werk een mensenrechtenvak. Wij als sociaal werkenden zijn bij uitstek hoeders van de mensenrechten. Dat voel ik zo en daarom werk ik zo”.

Lees het hele verhaal van Marc Räkers: De drive van de sociaal werker: ‘Aandacht is mensenrecht’, Sociale Vraagststukken, 27 januari 2023: www.socialevraagstukken.nl/de-drive-van-de-sociaal-werker-aandacht-is-mensenrecht/

Eropaf!: https://eropaf.nl/

Marc Räkers is voortrekker van Stichting Beroepseer