Wie bewaakt de bewakers? Heeft factchecken zin? Zonder kritische burgers, geen kwaliteitsjournalistiek

Emeritus hoogleraar internationale communicatie Cees Hamelink werd slachtoffer van nepnieuws. Hij vertelt hoe dat in zijn werk ging, hoe een voetnoot met verwijzing naar een van zijn boeken onder een brief nieuws werd waarmee het NOS Journaal om acht uur had willen openen. De brief heeft Hamelink wereldberoemd gemaakt. Na de NOS volgden verzoeken om commentaar van buitenlandse media en persbureaus. Hamelink werd een held in Hongarije en in Kroatië riepen ze dat ze achter Hamelink stonden.

Op de site van Novini staat een uitgebreid interview met Hamelink van Eric van de Beek. Aan bod komen de distributie van nepnieuws en Hamelinks advies aan de overheid en de journalistiek de hand in eigen boezem te steken als het gaat over nepnieuws. Daarnaast zouden mediaconsumenten zich kritischer moeten opstellen. Hamelink stelt voor het project Krant in de klas nieuw leven in te blazen en in een nieuw jasje te steken. Daarnaast waarschuwt hij voor het gevaar dat factchecking een enorme industrie kan worden, uitmondend in nog weer een controlemechanisme voor factcheckers.

Alles staat of valt uiteindelijk bij de instelling van de afnemers van het nieuws. Zonder kritische burgers, geen kwaliteitsjournalistiek.
Van kritisch wetenschappelijk onderzoek naar de rol van de media in de samenleving is bijna niks meer over, aldus Hamelink: “De generatie die zich daarmee heeft beziggehouden, begint langzaam uit te sterven, en ik zie geen jongere generatie die dit overneemt. Dat komt doordat de academische vrijheid de afgelopen decennia enorm is ingeperkt. Als je in deze tijd tot een vakgroep behoort en de hoogleraar geeft aan dat hij graag wil dat bepaalde thema’s onderzocht worden, dan is het onverstandig om te zeggen dat je liever iets anders onderzoekt. Tenzij je een buitenpromovendus bent, maar dan moet je alles uit eigen zak betalen. De enigen die nog hardop kunnen praten over wat er mis is met de media in de samenleving zijn de mensen van mijn generatie voor zover ze er nog zijn, want voor ons maakt het niks meer uit. We kunnen niet worden ontslagen, we hebben geen mooie promoties meer nodig, of mooie prijzen, die staan allemaal al in de kast”.

“Overheid is grootste producent nepnieuws”. Interview met Cees Hamelink door Eric van de Beek, Novini, onafhankelijk mediabureau, 11 februari 2017: https://www.novini.nl/overheid-is-grootste-producent-nepnieuws/ (Niet meer beschikbaar).
Nog wel wel te lezen op: https://deblauwetijger.com/overheid-is-grootste-producent-nepnieuws/