Het curriculumdebat, voor gevorderden

Donderdag 5 maart 2020 was dan eindelijk HET curriculumdebat. De ochtend voelde als een zalig warm bad. Ieder Kamerlid deed precies wat ik hoopte of verwachtte, CDA en D66 waren glashelder en zeiden met overtuiging néé tegen de huidige plannen, ChristenUnie was zo kritisch als mogelijk tegen de eigen minister maar legde geen rozenblaadjes neer en eigenlijk gold hetzelfde voor VVD. Het idee was van Sander Dekker destijds, dus ze schoten het niet helemaal uit de lucht maar om nou te zeggen dat ze er kritiekloos instaan… Nee. Tot zover de coalitie. De ene helft gaat volledig tegen de minister in en de andere helft probeert het hem niet te moeilijk te maken. Wel wil iedereen een commissie van wijzen benoemen. Prima.

Zonder last of ruggespraak

Groen Links is een verhaal apart, dit is de partij die Zihni Özdil eruit stuurde toen hij kritiek had op het leenstelsel dus Lisa Westerveld kan zich geen standpunt permitteren zonder exitpremie. Is dat koelbloedig en standvastig en principieel en zo? Nee maar dat is dit hele systeem zonder last of ruggespraak ook niet en dat gewicht hoort niet op haar schouders. Paul Rosenmöller schijnt de beoogd opvolger van Arie Slob te zijn, is fractievoorzitter van Groen Links in de Eerste Kamer en voorzitter van de VO-Raad en laat die nou groot kartrekker van curriculum zijn… Niemand kan dus van Westerveld verwachten dat ze in dit dossier zelf haar plan kan trekken en eerlijk gezegd vond ik haar dapper toen ze best wel iets van kritiek uitte. Dat kan helemaal niet in die partij. Aan de andere kant zal Groen Links zich realiseren dat ze niet weer een Schuldenstelsel Titanic op het Onderwijs kunnen loslaten dus uiteindelijk zullen ze zich wel neerleggen bij de meerderheid die gezond tegen is.

Dan de oppositie. SP, PVV virulent tegen, de SGP hoopt dat er in dit curriculum aandacht komt voor het heilige huisje van het huwelijk tussen man en vrouw en stuitte op Kirsten van den Hul van de PvdA die hem uit die droom hielp. Wat de SGP gaat doen weet ik niet, maar van de PvdA verwacht ik dat ze gevoelig zijn voor de argumenten tegen deze curriculumbeestenbende. In de woorden van D66 een bak K’nex, Lego gemengd met Meccano. Succes.

Niemand zei dus iets dat ik niet had zien aankomen en ik vertrok onvoorstelbaar gelukkig naar school. D66 en CDA waren zelfs helderder geweest dan ik had verwacht. De buikpijn was weg, veel partijen hadden aandacht gehad voor de dreigende exitpositie van de moderne vreemde talen Frans en Duits, dus Goliath stond er goed voor. Tot aan de pauze zullen we maar zeggen want in de bloedsaaie eerste termijn van de minister ging het mis.

Ik heb het al eerder gezegd, de persoon Slob is van goede wil maar zijn PR-team is waardeloos. Niemand lijkt Arie Slob te hebben uitgelegd dat de Tweede Kamer de baas is in Nederland en de minister leek gedurende de eerste termijn van de kant van de Kamer in diepe slaap geweest te zijn. Zijn beantwoording was geheel losgezongen van de door de Commissie gestelde issues en hij leek alle bezwaren gladjes te negeren. Hij zei steeds alleen maar dat hij deed wat de Kamer wilde terwijl de Kamer dat helemaal niet wilde. Het leek erg op: “We zijn het eens”’. “Nee dat zijn we niet!”

Hij veinsde draagvlak van de Kamer voor zijn beleid en dat werkte op de zenuwen van coalitiepartijen CDA en vooral D66 die zelfs voorstelde om er nu dan maar gewoon meteen mee te stoppen. Immers in het regeerakkoord was bedongen dat ze het eindproduct op merites mochten beoordelen en dat deden ze dus.

Slob gepikeerd, jullie snappen mij niet, jullie doen mij geen recht, slachtofferrol, maar eerlijk is eerlijk, hij was zelf degene die door de betonnen muur heen probeerde te rammen. En dat is vreemd want, zo was mij verzekerd, hij was niet getrouwd met curriculum.

Nou dat was hij donderdag wel en niet uit beleefdheid. Hij zit klem. Slob is geen slecht mens, hij is niet dom, niet ongeïnteresseerd, niet laconiek en niet ongevoelig voor kritiek, maar iemand houdt hem onder de duim. Ergens tussen Mark Rutte en Sander Dekker zit iets of iemand die hem verbiedt te luisteren naar het veld, naar de wetenschap, naar de docenten, naar het ontbrekende draagvlak. De minister deed een beetje lollig in het begin van zijn beantwoording. Zou ik ook hebben gedaan als ik hem was. Stockholmsyndroom kan dat effect hebben.

Verrekte partijdiscipline

Nu is het één ding om een Kamerlid te willen afschermen voor de pijlen op haar persoon als zij er zelf écht heel erg weinig aan kan doen door de verrekte partijdiscipline die onze Tweede Kamer vergiftigt, maar het is wat anders om de minister dan ook maar als een slachtoffer van de VVD en enge lobby’s te zien. De minister moet kiezen. Of hij luistert naar het lobbyvrije veld, dus de wetenschappers en de docenten, zeg maar de vakmensen, óf hij luistert naar de mensen die geld verdienen aan deze rampenplannen. De mening van het deel van de publieke tribune dat geld verdient aan deze ongedragen plannen weegt momenteel zwaarder voor de minister dan de mening van de vakmensen die niet op die tribune konden zitten omdat ze op een donderdagmiddag voor de klas staan. Die constatering is pijnlijk.

In al deze maanden heb ik niemand gevonden die op eigen titel vóór deze plannen was, de enigen die lobbyden vóór doen dat met subsidie, LAKS is daar een uitzonderlijk mooi voorbeeld van. Hun steun zoekende campagne was knullig, sneu en vertederend tegelijk. Een beetje als de voorzitter van curriculum.nu. Hij kreeg bij de ronde tafel in de Tweede Kamer hele harde klappen en was het steeds met iedereen eens. Geen enkel inhoudelijk verweer. “We zijn het eens”, het trucje had de minister dus van Theo Douma.

In evenveel maanden heb ik evenmin iemand gevonden die het totaaloverzicht had. Niemand kan alles overzien en daarover vertellen. Niemand.  Ik weet veel van Moderne Vreemde Talen maar niets van de rest van de pretpakketten. De minister heeft volgens mij geen van de stukken zelf gelezen. Hij had ze wel laten printen, deels, dubbelzijdig zelfs, maar gelezen? Nee. Hij zei namelijk niets inhoudelijks. Nou, hij zei wel dat hij blij was dat hij er voor het eerst met de Kamer over kon praten… dat begreep ik niet. Hij kan toch zelf ook vragen om een gesprek? Hij zei dat de Kamer sinds 2017 had zitten afwachten. Hij niet dan? Als je blij bent dat je drie jaar na dato eindelijk een keer iets mag zeggen, met je Stockholmsyndroom, dan gaat er wel iets goed mis. En trouwens, donderdag was het ook geen gesprek.

De Kamer is de baas

Verder was het ook bizar om te horen hoe de minister alle reacties op curriculum.nu benoemde als meepraten. Het was tegenpraten, tegenschreeuwen en het is jammer dat je niet mag vloeken tegen een CU-minister als hij zich glad als een aal in een emmer snot opstelt. Uit paniek. Zeker, maar toch. Arie Slob moet voor het veld kiezen en de lobby in de kelder zetten. Als hij dat niet zelf doet, doet de Kamer het binnenkort bij het VAO (Verslag Algemeen Overleg).

De Kamer is namelijk de baas, nu nog een minister die de rechtsstaat niet van iemand uit een bovenwereld moet ondermijnen. Hij is mijn minister en het is aan hem en aan niemand anders om het beleid van de Kamer uit te voeren.

Free Arie? Nee. Dat moet hij nu zelf maar gaan doen.

Actueel onderwijscurriculum, Tweede Kamer, 5 maart 2020: www.tweedekamer.nl/debat_en_vergadering/uitgelicht/actueel-onderwijscurriculum

Curriculum.nu: www.curriculum.nu

Charlotte Goulmy is lerares Frans en voortrekker van Stichting Beroepseer