Frédérique Six over governance en relatie tussen vertrouwen en beheersing in publieke sector

Frédérique Six schrijft in haar blog Professionele autonomie en de rol van leiders over een hardnekkig verschijnsel. Publieke professionals – zoals, leraren, verpleegkundigen, artsen, politieagenten, rechters, jeugdhulpverleners – dreigen te verstikken in een almaar uitdijende brij van regels, procedures of prestatie-indicatoren, gecombineerd met jaarlijkse doelmatigheidskortingen.
Six is hoofddocent aan de Vrije Universiteit en onderzoekt publieke governance-vraagstukken^*) met speciale aandacht voor governance die vertrouwen bouwt: de relatie tussen vertrouwen en beheersing.

Een venijnige vicieuze cirkel

Six: “Zo wordt het beroep steeds onaantrekkelijker en nemen de personeelstekorten in al deze sectoren hand-over-hand toe, wat leidt tot een nog hogere werkdruk dan er al was en nog hoger personeelsverloop. Een venijnige vicieuze cirkel. Oud-vicepresident van de Raad van State Herman Tjeenk Willink in zijn boek Groter denken, kleiner doen en zelfs Martin Visser, columnist van de Financieele Telegraaf, hebben hier recent op gewezen. En Sander Heijne, journalist bij De Correspondent, stelt zelfs dat veel politici op het Binnenhof zich nu realiseren dat marktwerking niet werkt in de publieke sector, maar niet weten wat dan wel. Het lijkt daarmee een probleem dat door de geijkte politieke kleuren heen breekt.

Is er wel ruimte voor werkelijke professionele autonomie?

Terecht is de roep om verandering groot. En soms met ogenschijnlijk succes. Zo is er “meer geld” voor verpleeghuizen, voor primair onderwijs en hoger onderwijs. Maar wat gebeurt er met dat geld? In de meeste gevallen komt dat geld alleen bij de werkvloer terecht als er plannen worden geschreven die gaan over nieuwe initiatieven die aan verschillende voorwaarden moeten voldoen; en die vervolgens beoordeeld worden door ambtenaren/stafmedewerkers die niet zelf in de praktijk werken. Dit wordt gezien als vernieuwend, want de professionals mogen met plannen komen die hen echt gaan helpen. Maar niet heus. Zij moeten wel aan de eisen van de politiek/ambtenaren voldoen en onder hoge druk die plannen schrijven anders is het geld alweer weg. Er is geen ruimte voor werkelijke professionele autonomie, geen ruimte om goed vanuit de werkvloer te kijken naar wat de beste oplossingen zijn voor het verbeteren van de kwaliteit in hun specifieke context. Er wordt nog steeds top-down gestuurd, maar nu veel subtieler want er wordt gesuggereerd dat de professional in zijn kracht wordt gezet (brr!). Terwijl er nog steeds keihard van bovenaf wordt gestuurd”.

Klik hier voor lezen van de hele blog van Frédérique Six: Professionele autonomie en de rol van leiders, 20 januari 2019: http://frederiquesix.nl/?p=325

Lees ook over het onderzoek van Frédérique Six: Besturen vanuit vertrouwen: voorwaarden en nieuwe overtuigingen, 28 februari 2018: http://frederiquesix.nl/?p=303

Noot
^*) Governance is het integer en transparant handelen door overheidsorganisaties en bestuurders en het organiseren van effectief toezicht hierop.