Er is grote behoefte aan meer aandacht voor zingeving in de hulpverlening

Bij zowel cliënten als professionals in eerstelijnszorg en welzijn is er grote behoefte aan meer aandacht voor zingeving in de hulpverlening. Dat blijkt uit onderzoek onder professionals, cliënten, patiënten en vrijwilligers in eerstelijnszorg en welzijn, uitgevoerd vanuit de Kenniswerkplaats Zingeving. In dit landelijke samenwerkingsverband ontwikkelen opleiders, onderzoekers en professionals kennis over praktijken van zorg voor zingeving thuis en geestelijke verzorging thuis.

“Zingeving is een diepe menselijke behoefte”, zo legt Gaby Jacobs uit, hoogleraar Geestelijke Verzorging van de Universiteit voor Humanistiek en voorzitter van de Kenniswerkplaats. “Het gaat om de vraag naar dat wat er ten diepste toe doet en hoe je je verhoudt tot de wereld. Het is een basisbehoefte die vaak pas in specifieke levensfasen of bij ingrijpende gebeurtenissen opgemerkt wordt.”

Gerichte aandacht

Gerichte aandacht voor zingeving door hulpverleners kan de kwaliteit van leven van patiënten en cliënten verbeteren. Dat was al bekend in de zorg voor mensen rondom het levenseinde (palliatieve zorg), maar de behoefte wordt breder gevoeld, zo blijkt uit onderzoek binnen zeven beroepsgroepen. Het onderzoek naar de ondersteuningsbehoefte op het gebied van zingeving werd gedaan in huisartsenpraktijken en bij praktijkondersteuners, in de verpleging en verzorging, fysiotherapie en ergotherapie, het sociaal domein, de Jeugdzorg, de GGZ en bij vrijwilligerswerk.

Bevindingen

Elke beroepsgroep heeft zijn eigen onderzoek uitgevoerd. Er is een aantal gemeenschappelijke bevindingen:

• Cliënten en patiënten hebben behoefte aan aandacht voor vragen over zingeving; hulpverleners zien hiervan het belang in.
• Zicht op zingeving geeft meer inzicht in ondersteuningsbehoefte van cliënten en patiënten.
• Bij hulpverleners bestaat vaak wel nog een gebrek aan kennis en vaardigheden hoe hiermee om te gaan.
• Aandacht voor zingeving in de hulpverlening helpt ook de professionals zelf, het raakt hun motivatie en professionele ontwikkeling.
• Omdat aandacht voor zingeving domein overstijgend is, bevordert het de samenwerking tussen verschillende professionals en terreinen.
• Bij zingeving denken professionals vooral aan de alledaagse zingeving. De diepere laag van levensbeschouwing is lastiger te vatten. De mogelijke inbreng van een geestelijk verzorger is vaak nog onbekend.

Zingeving in zorg en sociaal domein: overzicht van kennis

Zeven branches hebben gewerkt aan een kennissynthese over de stand van zaken van de zorg voor zingeving voor bijbehorende specifieke beroepsgroep(en) en doelgroep(en). Bekijk van iedere branche de kennissynthese op: https://kennispleinzingeving.nl/content/66-kennissyntheses-branches

Onderzoek onder professionals en cliënten: meer aandacht nodig voor zingeving in eerstelijnszorg en welzijn, Universiteit voor Humanistiek, 10 september 2024: www.uvh.nl

Kenniswerkplaats Zingeving – Brancheprojecten: /www.kenniswerkplaatszingeving.nl/brancheprojecten

Kenniswerkplaats Zingeving: www.kenniswerkplaatszingeving.nl

Foto bovenaan is van Andrea Piacquadio