De waarde van kleinschalige zorg: Op de mens gericht

In Nederland is er een toenemende aandacht voor kleinschaligheid in zorg. Enerzijds door zorgondernemers die de zorg anders willen organiseren en inrichten, anderzijds vanuit de politiek en de maatschappij. Kleinschalige zorgondernemers komen met creatieve oplossingen waardoor er in de praktijk steeds meer nieuwe vormen van wonen en dagbesteding ontstaan. Het is daarom van belang om meer te weten te komen over de ervaringen van mensen met een zorgvraag, hun naasten, de zorgverleners en de zorgondernemers die kleinschalige zorg bieden. Branchevereniging Kleinschalige Zorg (BVKZ) en Coöperatie Hesterhuizen hebben daarom aan Kroek&Partners Interimzorg gevraagd onderzoek te doen naar de kleinschalige zorg. De resultaten van het onderzoek zijn verschenen in het rapport Kleinschalige zorg. Mensperspectief in plaats van zorgperspectief in juni 2024.

Rol en belang kleinschalige zorgaanbieders

Doel van het onderzoek: aan de hand van praktijkonderzoek de kenmerken van kleinschalige zorg voor het voetlicht brengen.  Het onderzoek bestond uit een kwantitatief gedeelte: de ervaringen van zorgvragers, hun naasten, de zorgverleners en de zorgondernemers, en een kwalitatief gedeelte: de kracht en de kwetsbaarheden van kleinschalige zorg in de ogen van zorgvragers, naasten, zorgverleners en zorgondernemers. Ook is er literatuuronderzoek gedaan naar de kenmerken en definities van kleinschalige zorg.

Het drie jaar geleden van start gegane onderzoek sluit naadloos aan bij de landelijke discussie over de rol en het belang van kleinschalige zorgaanbieders in het Nederlandse zorglandschap. Er is regelmatig aandacht voor kleinschalige zorg en -zorgaanbieders en dat is niet altijd in positieve zin. Tijdens gesprekken en in mediaberichten valt op, aldus directeur BVKZ Angeline Ackermans, dat niet altijd duidelijk is wat verstaan wordt onder kleinschalige zorg. Daarom is om dit onderzoek gevraagd. De zin van kleinschalige zorg is soms niet duidelijk.
Het rapport is tevens een pleidooi voor meer betrokkenheid, erkenning en zichtbaarheid van de kleinschalige zorgaanbieders. Ze hebben veel te bieden en verdienen een prominente plaats binnen het zorglandschap.

Zes kernwaarden mensperspectief

De resultaten uit het kwantitatieve onderzoek laten zien dat zorgvragers, naasten en zorgverleners voldoende tot goed scoren op vragenlijsten over welbevinden, kwaliteit van zorg en werktevredenheid. De resultaten uit het kwalitatieve onderzoek geven weer dat binnen kleinschalige zorg wordt gedacht en gewerkt vanuit het perspectief van de mens. Het mensperspectief kent zes kernwaarden: thuis voelen, mens-zijn, samen-zijn, doen wat nodig is, samen-sturen, gewone omgeving. Daarnaast zijn er nog zes subwaarden; geborgenheid, wederkerigheid, saamhorigheid, gewoon doen, loyaliteit, huiselijkheid.

Flexibel en innovatief

Kleinschalige zorg is flexibel en innovatief en staat middenin de samenleving. De organisatiestructuur is eenvoudig. Het gaat om het gewone leven met zijn eigen dynamiek en ongedwongenheid waar zorg onderdeel van is en mensen met een zorgvraag thuis-zijn. Daarbij sturen zorgverleners en zorgondernemers samen, bewegen mee en doen wat nodig is.

Het rapport besluit met een aantal aanbevelingen ter verbetering van kleinschalige zorg. Denken vanuit het perspectief van de mens leidt tot een andere denkwijze over zorg verlenen. Kleinschalige zorgondernemers bieden diversiteit in woonvormen en manieren van werken en zijn een rijke aanvulling in de gezondheidszorg. De kleinschaligheid behoort een eigen unieke positie in te nemen in het zorglandschap, op basis van gelijkwaardigheid en keuzevrijheid.

Mensperspectief in plaats van zorgperspectief is de rode draad, BVKZ 21 juni 2024: https://bvkz.nl/nieuws/mensperspectief-in-plaats-van-zorgperspectief-is-de-rode-draad/

Downloadpagina van onderzoeksrapport, samenvatting en factsheet van Kleinschalige zorg – Mensperspectief in plaats van zorgperspectief: https://bvkz.nl/wetenschappelijk-onderzoek-naar-de-waarde-van-kleinschalige-zorg/