Is talent de sleutel tot succes? Neen. 10.000 uur oefenen? Ook niet. Wat wel?
Fifi Schwarz schrijft op haar blog De dingen de baas een recensie van het in april 2017 verschenen boek Peak – Secrets from the new science of experience van  Anders Ericsson in samenwerking met Robert Pool. De dingen de baas is gewijd aan Bespiegelingen over taal, mediawijs burgerschap en onderwijs

Schwarz:
In 2008 schreef Malcolm Gladwell het boek Outliers, the story of success (Nederlandse vertaling: Uitblinkers, waarom sommige mensen succes hebben en andere niet). In dat boek zet hij, onder andere, de 10.000-uur regel uiteen. Kort gezegd komt het erop neer dat volgens Gladwell succesvolle mensen succesvol zijn geworden in hun vakgebied omdat zij 10.000 uur hebben geoefend in dat vakgebied. Succes zou dus komen met de jaren.
Gladwell baseert zich in Outliers op onderzoek dat is verricht door psycholoog Anders Ericsson, die had bestudeerd hoe musici de internationale top bereiken. Hij had ontdekt dat een bepalende factor voor hun succes de tijdsinvestering was die zij hadden gedaan in het constant verbeteren van hun prestaties. Rond hun twintigste hadden de onderzochte topmusici er gemiddeld zo’n 10.000 uur muziekoefening op zitten. Een mooi afgerond getal, zal Gladwell hebben gedacht, en hij liet dat herhaaldelijk prominent in zijn boek terugkomen.

Goed oefenen = welbewust en weldoordacht trainen

Alleen, de tijdsinvestering op zichzelf zegt niet zoveel over de mate waarin experts hun prestaties hebben verbeterd. Verschillende critici wezen Gladwell daar eerder al op, en nu doet Anders Ericsson daar zelf een schepje bovenop.
In zijn boek Peak, secrets from the new science of expertise (2016), gebruikt Ericsson vier pagina’s om een oorvijg uit te delen aan Malcolm Gladwell. Het is wel degelijk zo dat experts een aantal jaar een aantal uur per dag toegewijd moeten werken aan hun bekwaamheid in hun specialisme, maar die 10.000 uur, benadrukt Ericsson, is een arbitrair aantal. Het verschilt van beroep tot beroep en van expert tot expert hoeveel uur ze exact nodig hebben. Bovendien, je kunt 10.000 uur lang hetzelfde kunstje uitvoeren en dan nog je prestaties minimaal verbeteren. Als voorbeeld noemt Ericsson ervaren artsen die voor wat betreft hun ontwikkeling achterblijven bij jongere collega’s. Jongere collega’s hebben actuelere kennis over het vakgebied opgedaan en verschillende, nieuwe, toepassingsmogelijkheden bestudeerd. Oudere collega’s werken mogelijk te veel op de automatische piloot en vertrouwen op de eigen ervaring. Maar veel ervaring, veel oefenen, zegt Ericsson, leidt niet per se tot prestatieverbeteringen.

Wat veel belangrijker is, is op welke manier die oefentijd wordt doorgebracht. Echt succesvolle experts bekwamen zich in hun vakgebied, zo stelt Ericsson, volgens de principes van deliberate practice. Deliberate practice laat zich volgens mij het beste vertalen in ‘welbewuste en weldoordachte training’.

Een dergelijke aanpak houdt in dat experts met volle aandacht en doelbewust werken aan zeer specifieke en afgebakende doelen, daarbij veel gebruikmaken van feedback en (zelf)monitoring en die feedback ook weer verwerken om hun handelingen en technieken aan te passen en te verbeteren. Daarnaast bekwamen zij zich in het maken van ‘mental representations’, voorstellingen die hen helpen om hun doelen te visualiseren, om patronen te herkennen en om op basis daarvan besluiten te nemen of hun handelingen daar op af te stemmen. Ze bouwen als het ware een repertoire aan handelingen op waar ze uit kunnen putten als ze een situatie herkennen. Bij dit alles worden zij – en dit is niet onbelangrijk – begeleid door een coach of trainer die een trainingsprogramma opstelt gebaseerd op zowel de kennis die in het vakgebied is ontwikkeld als op de kwaliteiten van de experts zelf.

Klik hier voor verderder lezen van de hele recensie van Fifi Schwarz: Succes, een kwestie van ‘goed’ oefenen, De dingen de baas, 31 augustus 2017: http://dedingendebaas.nl
Ericsson blijkt ook af te rekenen met de mythe van het idee dat succes samenhangt met aangeboren talent.