Circa 350 advocaten in toga hebben donderdagmiddag 1 februari 2018 in Den Haag bij de Tweede Kamer gedemonstreerd voor extra overheidsgeld voor de gefinancierde rechtsbijstand. Een kort verslag van de demonstratie van Sabine Droogleever Fortuyn staat te lezen op de site van het Advocatenblad, sinds 1918 het officiële orgaan van de Nederlandse Orde van advocaten. Ook op de site van Advocatie staat een kort verslag.

Red de rechtsbijstand, Recht voor iedereen. De spanborden met teksten steken uit boven de honderden advocaten. Algemeen deken van de Nederlandse Orde van Advocaten Bart van Tongeren spreekt de demonstrerende advocaten toe. Het is voor hem een bijzondere dag: “Achtentwintig jaar geleden begon ik in de advocatuur. Mijn oudste zoon heeft vandaag zijn eerste werkdag als advocaat”.
De nood onder sociaal advocaten is hoog volgens Van Tongeren. “Rechtzoekenden komen in de kou te staan. Het is tijd om in opstand te komen, het is tijd voor maatregelen”.

In oktober 2017 werd het eindrapport van de Commissie evaluatie puntentoekenning gefinancierde rechtsbijstand (Commissie-Van der Meer) gepresenteerd. De commissie concludeerde dat een jaarlijkse investering van 127 miljoen euro zou nodig zijn: “Het stelsel van door de overheid gefinancierde rechtsbijstand vertoont ernstig achterstallig onderhoud. De bekostigingsnormen per zaak zijn circa 20 jaar oud en niet meer ‘bij de tijd’. Advocaten besteden gemiddeld veel meer tijd aan hun zaken dan zij krijgen vergoed. Het door de regering als redelijk genormeerde jaarinkomen is daardoor binnen het huidige stelsel niet haalbaar. Bij de beoogde handhaving van het huidige uitgavenniveau vereist dit scherpe keuzes over het punttarief (het redelijke inkomen) of het aantal rechtsgebieden dat onder het stelsel valt”.

De vergoedingen die de advocaten krijgen staan niet in verhouding tot het aantal gewerkte uren. Het Tweede Kamerlid Michiel van Nispen (SP) merkte terecht op: “Jullie zijn idealisten, en ongelofelijk belangrijk voor de rechtsstaat. We kunnen jullie niet vragen je werk voor niets te doen”.

Reinier Feiner van de Vereniging Sociale Advocatuur Nederland vindt dat het tijd is voor een staking. Op de hoorzitting die de Tweede Kamer wijdde aan het rapport van de commissie-Van der Meer op 25 januari 2018 zei hij tegen de Tweede Kamer dat de rek eruit is: “Er komt een moment dat het ophoudt. Dan zult u zien wat het betekent voor de Rechtspraak en het OM als advocaten een week lang hun werk neerleggen. Ik waarschuw u. Op enig moment is het klaar”.

Minister Sander Dekker voor Rechtsbescherming erkent dat het huidige stelsel niet meer voldoet: “De puntentoekenning voor sociaal advocaten strookt inderdaad niet meer met de werkelijkheid”. Maar tot een toezegging voor extra geld leidt dat niet: “De oplossing is niet het draaien aan knopjes bij het huidige systeem. We moeten het hele systeem opnieuw tegen het licht houden. Dat wil ik niet vanuit een ivoren toren doen. Ik ga praten met advocaten, burgers, verzekeraars”.

Zie onderaan video over de kortingen op de rechtsbijstand met Hein Vogel, voorzitter Vereniging Sociaal Advocatuur Nederland, advocate Channa Samkalden en Lisette Frohn van het Internationaal Juridisch Instituut.

Togaprotest: ‘De grenzen zijn bereikt, de grenzen zijn overschreden’, door Sabine Droogleever Fortuyn, Avocatenblad, 1 februari 2018: www.advocatenblad.nl

Rechtsbijstand behoeft meer geld en betere kwaliteit, Avocatenblad, 25 januari 2018: www.advocatenblad.nl

Demonstratie Den Haag: ‘Red de Rechtsbijstand’, Advocatie, 1 februari 2018: www.advocatie.nl

Eindrapport Andere tijden. Evaluatie van de puntentoekenning in het stelsel van gesubsidieerde rechtsbijstand en aanbevelingen om het stelsel te verbeteren, Rijksoverheid, 25 oktober 2017: www.rijksoverheid.nl