Skip to main content

Frits Bosch

Belangenverstrengeling en geldverspilling in de GGZ

Geschreven op . Gepost in Blogs, Welzijn. Geen reacties op Belangenverstrengeling en geldverspilling in de GGZ

Na de verschijning van mijn boek Help, de psycholoog verzuipt! deden nieuwe aanbieders van commerciële eHealth-ketens zoals Mindler hun intrede in de GGZ-markt dankzij de loyale steun van overheid, zorgverzekeraars en toezichthouders. Helaas staat ook nu de patiënt niet centraal, maar het geld. Omdat de kosten worden betaald vanuit het totale GGZ-budget, heeft dat grote gevolgen voor de investeringen in Specialistische GGZ, zodat het aanbod voor patiënten met complexe problematiek verder verschraalt. Desondanks breidt de kortdurende online-hulp zich uit als een olievlek. Bij hun promotie op populaire sociale media maken deze grote aanbieders net als eerder bij PsyQ Parnassia weer gebruik van reclamecampagnes en influencers. Daarbij worden mensen die psychische hulp zoeken vaak op het verkeerde been gezet. De juichende reacties op Zorgkaart waarop Mindler een 9 scoort worden niet bevestigd op andere platforms zoals Trustpilot (2,6) en Google (2,7).

Kamerlid Jimmy Dijk stelde al eerder kritische kamervragen over Mindler. https://www.openkamer.org/kamervraag/2023Z19004/

GGZ-aanbieder Centiv (VIGO)

Onlangs heeft het platform Follow the Money een reeks artikelen gepubliceerd over Stichting Vigo, waarvan GGZ-aanbieder Centiv een onderdeel is. Een citaat uit een recent artikel:

“Het geld dat Stichting Vigo investeerde in digitale zorg, werd bespaard door het aantal bedden in haar ggz-instellingen af te bouwen. Dit beleid staat in lijn met wat de afgelopen kabinetten van zorgorganisaties hebben geëist. Jolande Tijhuis (voorzitter raad van bestuur bij VIGO) heeft een overeenkomst gesloten met zorgverzekeraar CZ om de besparingen te investeren in oplossingen voor de wachtlijsten en het personeelstekort in de ggz. Minister Conny Helder heeft lovende woorden gesproken over dit project”.
https://www.ftm.nl/artikelen/belangenverstrengeling-bij-e-health-tak-vigo

Op 19 maart 2024 publiceert Follow the money een nieuw artikel over Vigo: “Zo kwam het bestuur van ggz-koepel Vigo weg met vriendjespolitiek, geldsmijterij en een dure reis naar Ibiza”. Daarin is te lezen dat  Tijhuis bv’s heeft opgericht zoals Centiv en Vincent van Gogh, evenals de stichting Viviq, die lichtere vormen van GGZ en digitale behandelingen aanbieden.

Een paar jaar geleden kwam Centiv negatief in het nieuws op sociale media. Psychiater Menno Oosterhoff schreef in Arts en auto dat deze instelling patiënten onder druk zette om zogenaamde ROM-lijsten in te vullen. Patiënten zouden 45 euro moeten betalen als ze dit niet deden, omdat Centiv gekort kon worden door de zorgverzekeraar als ze onvoldoende ingevulde ROM-lijsten konden overleggen.
https://www.artsenauto.nl/spuit-elf-geeft-modder/

Later doken er ook verhalen op via sociale media dat Centiv aan ex- patiënten boekenbonnen ter waarde van 45 euro aanbood voor ingevulde ROM-lijsten.

Wouter Hoge, directeur van Centiv, basis GGZ organisatie en onderdeel van de VIGO-zorggroep is regionaal VVD lijstrekker en schrijver van het boek Betere zorg met minder doekoe. In de samenvatting is het volgende te lezen:
“Wil je ook dat jouw organisatie meer gebruik maakt van de intelligentie en capaciteiten van de mensen op de werkvloer? En dat dat leidt tot: Kostenbesparingen voor de maatschappij • Een spectaculaire omzetgroei (1.000% in 5 jaar) • Een laag werkgerelateerd ziekteverzuim • Een zeer hoge klanttevredenheid • Een epische medewerkertevredenheid • Minder bureaucratie • Baanbrekende innovaties • Minder zinloze vergaderingen • Goede relaties met stakeholders • En hele relaxte managers die tijd over hebben. Dan is dit boek iets voor jou!”
https://www.bol.com/nl/nl/f/betere-zorg-met-minder-doekoe/9300000037141404/

Na protesten vanuit de actiegroep ‘Stop Benchmark met ROM’, oordeelde de rechter dat de landelijk verzamelde ROM-data van alle GGZ-aanbieders vernietigd moesten worden wegens schending van de privacy van patiënten. Het Parool beschreef later dat dit GGZ-project “tientallen miljoenen later totaal mislukt” was.
https://www.parool.nl/nederland/tientallen-miljoenen-later-is-dit-ggz-project-totaal-mislukt~b021ca273/

De Nederlandse Zorgautoriteit (Nza) toont zich niet erg hardleers. Ondanks deze mislukking wil de NZa dat psychologen en psychiaters gegevens van 800.000 patiënten aan hen aanleveren omdat ze denken daarmee de GGZ efficiënter te kunnen inrichten, de wachtlijsten terug te dringen en degenen die de zorg het hardst nodig hebben, voorrang te geven. Dit keer moeten ze gebruik maken van een andere vragenlijst, de HONOS, maar deze dreigt hetzelfde lot te ondergaan als de ROM. De actiegroep “Vertrouwen in de GGZ” is een rechtszaak begonnen tegen de NZa om deze gegevensverzameling te stoppen.
(Bron: https://beroepseer.nl/blogs/de-mens-is-geen-datapakket/)

Kansrijke initiatieven zonder centrale dataverzameling zoals Narratieve Evaluatie https://4vitae.nl/samen-evalueren/ worden door grote GGZ-aanbieders en zorgautoriteit genegeerd en hoge investeringskosten worden niet van belang gevonden.

Organisaties zoals Centiv, Mindler en Parnassia werken actief mee aan een marktgericht zorgstelsel en rechtvaardigen dit vaak door te wijzen op kostenbesparingen, zonder de hoge investeringskosten te noemen. Jeugd en GGZ- zorgorganisaties Pactum en Vincent van Gogh rapporteerden rode cijfers in 2023, volgens interne documenten in handen van Follow the Money. Deze documenten onthulden ook dat de afgelopen jaren miljoenen euro’s zijn besteed aan opdrachten van VIGO aan bedrijven van bestuursadviseur en voormalig directeur Batian Nieuwerth, waarbij het gaat om bedrijven die een digitaal zorgplatform bouwen en volledig gefinancierd worden door de VIGO-groep. (Bron: Follow the Money).

Centiv heeft in jaarverslagen ronkende cijfers gepresenteerd op Zorgkaart en CQ-index, terwijl iedereen weet dat deze cijfers onbetrouwbaar en invalide zijn, behalve de bestuurders van zorgverzekeraars, toezichthouders en commerciële keurmerken. In 2017 ontving Centiv zelfs een gouden randje van het Keurmerk Basis-GGZ (KiBG) voor hun inzet om allerlei patiëntgegevens aan te leveren.

Op 21 maart 2024, slechts twee dagen na een kritisch artikel op Follow the Money, werd directeur Hoge van Centiv nog eens extra in het zonnetje gezet door het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS). Centiv ontving erkenning als koploper in de gezondheidszorg van 2024, vanwege haar uitmuntende organisatiecultuur en voortreffelijke resultaten.

Keurmerk Basis-GGZ

In een interview uit oktober 2022  beweerde de voorzitter van het Keurmerk Basis GGZ KiBG, Mireille Bijlsma-de Jager: “Ik denk dat wij 10-15 jaar geleden echt niet wisten dat we in 12 sessies iets konden bereiken. En nu is dat heel vanzelfsprekend dat je in minder sessies toch meer kan bereiken dan we dachten. Ik ben daarom ook echt trots op wat er is neergezet in de Basis GGZ”.

Dit is onjuist en misleidend, aangezien vrijgevestigde eerstelijnspsychologen al vanaf jaren tachtig van de vorige eeuw actief waren met kortdurende hulp in de eerste lijn.  Zie o.a.  https://www.henw.org/artikelen/psychologie-de-eerste-lijn

Naast mevrouw Bijlsma-de Jager maakt ook Martin de Heer van Mentaal Beter deel uit van het bestuur van KiBG. Deze commerciële GGZ-aanbieder heeft in het verleden met steun van zorgverzekeraars een groot aantal vrijgevestigde eerstelijnspsychologen gerekruteerd voor zijn eigen GGZ-bedrijf. Mentaal Beter is in 2013 verkocht aan NPM Healthcare, eigendom van de miljardair Fentener van Vlissingen. https://www.bnnvara.nl/joop/artikelen/psychologen-en-geld

In 2021 werd Mentaal Beter voor € 190 miljoen verkocht aan investeerder Apax. In 2023 ontving Mentaal beter een ‘gouden randje’ van KiBG.

Deze lijst is niet uitputtend. In mijn boek Help, de psycholoog verzuipt!  beschreef ik ook de totstandkoming van Mirro door samenwerking van Achmea en Parnassia en andere GGZ-instellingen met steun van minister Schippers, evenals de financiële advisering aan GGZ-instellingen door de echtgenoot van minister Schippers.

In tegenstelling tot veel kleine praktijken hebben genoemde GGZ-aanbieders geen last van omzetplafonds.

In bovengenoemde gevallen lijkt het te gaan om mensen die elkaar kennen, op lokaal of op nationaal niveau, en een exclusief netwerk vormen dat anderen uitsluit. De leden zijn zeer loyaal en solidair en laten geen kritiek toe. Dat staat haaks op de beginselen van de democratie, zoals openheid, transparantie, eerlijkheid en toegankelijkheid. De netwerken ontstaan onbewust en organisch, over lange tijd, waarin ze steeds sterker worden en dat heet volgens Willeke Slingerland, lector weerbare democratie aan Saxion Hogeschool, ‘netwerkcorruptie’!

Frits Bosch, Gz-psycholoog, niet praktiserend; auteur van ‘Help, de psycholoog verzuipt!’

 

Congres:  Gehoord, Gezien, Zingeving

Op 18 april 2024 spreekt Frits Bosch op het allereerste Wereldpaden Academycongres in Vijlen, Zuid-Limburg. Een dag met lezingen en workshops voor zorgverleners en zorgvragers. Alles gericht op je gehoord voelen, gezien worden en het vinden van zingeving.
Centraal staat de vraag: Waar gaat het in de GGZ  over en waar zou het in de GGZ  over moeten gaan?

Volledig programma en aanmelden op Wereldpaden: www.wereldpaden.nl/academy/het-wereldpaden-academy-congres-2024/

 

De afbeelding bovenaan is van Mohamed Hassan

Einde van marktgerichte GGZ?

Geschreven op . Gepost in Blogs, Zorg. 5 reacties op Einde van marktgerichte GGZ?

“PsyQ beëindigt ‘met stopwatch’ in één klap trajecten die zorgpolis niet vergoedt”, kopt het Algemeen Dagblad op 27 mei 2020. https://www.ad.nl/den-haag/psyq-beeindigt-met-stopwatch-in-een-klap-trajecten-die-zorgpolis-niet-vergoedt~a087747f6/  PsyQ is een onderdeel van Parnassia, de grootste aanbieder van Geestelijke Gezondheidszorg (GGZ) van Nederland.
“Volgens woordvoerder Erny Grootveld van Parnassia Groep moeten de specialistische ggz-trajecten weg bij PsyQ. Die zouden moeten worden ondergebracht bij andere takken van het zorgbedrijf, zoals Indigo, waar goedkopere basis-ggz wordt gegeven. Onder druk van de zorgverzekeraars en hun gemaximeerde budgetten moeten hij en zijn collega’s elk jaar ‘met man en macht nieuwe cliënten binnenhalen, om zo ons geld te verdienen”.

Dit bericht veroorzaakte een storm van reacties op sociale media. Hoogleraar Psychiatrische Epidemiologie en Publieke GGZ aan het UMC Utrecht Jim van Os reageerde op de recente publiciteit over de recente maatregelen van Parnassia en PsyQ: “Een betere illustratie voor het feit dat het NL systeem van fee-for-service leidt tot bizarre zorg kun je nauwelijks bedenken”.

Meest lucratieve behandeling

Wat is er aan de hand? Het wordt steeds duidelijker dat bij marktgerichte ggz-aanbieders classificaties, diagnoses,  zorgzwaartes en behandelmethodes heel erg vloeibaar zijn en dat niet wordt gezocht naar een passende diagnose voor basis-ggz of specialistische ggz maar vooral wordt gezocht naar de meest lucratieve behandeling en niet naar de meest aansluitende behandeling voor de patiënt.

Er wordt een vervolgtraject voorgesteld bij Basis-GGZ-aanbieder Indigo, maar sluit dit wel aan bij deze groep patiënten met complexe problematiek? Wellicht zijn de cliënten die nu worden binnengehaald om financiële redenen beter af bij een vrijgevestigde eerstelijnspsycholoog of psychotherapeut of een ambulante instelling als Buurtzorg T.  Ook hier speelt helaas de marktwerking weer een grote rol. Goedkopere (Generalistische) Basis-GGZ werd en wordt ook gegeven door ervaren vrijgevestigde (eerstelijns) psychologen. Helaas worden deze eerstelijnspsychologen na het Bestuurlijk akkoord toekomst GGZ 2013-2014  door de zorgverzekeraars geplaagd door pakketmaatregelen, hogere kosten voor de patiënt, omzetplafonds en productmixen.

Hoe is het zo ver gekomen?

De keuzevrijheid van de patiënt wordt beperkt. De ene ggz-aanbieder wordt afgeremd in de aanname van cliënten door omzetplafonds terwijl de andere aanbieder met man en macht nieuwe cliënten kan binnenhalen! Is er in de ‘GGZ-markt’ dan nog wel een gelijk speelveld? Wie hebben er belang bij dit soort maatregelen? Eerstelijnspsychologe Bea Jansen is helemaal klaar met dit beleid waarin eerstelijnszorg door grote GGZ-instellingen wordt voorgetrokken ten koste van vrijgevestigden. Zij schrijft op Twitter: “Hoe het succes van vrijgevestigde psychologen die zeer kosten efficiënt werkten (en werken) onderuit werden gehaald door managers die bang waren voor hun eigen comfortabele positie… ten koste van de cliënten  (en de zorgkosten)”.

Hoe is het allemaal zo ver gekomen? Parnassia (de grootste GGZ-aanbieder van Nederland) en Achmea (de grootste zorgverzekeraar van Nederland) waren tien jaar geleden belangrijke GGZ-adviseurs van Minister Schippers. Het rommelde toen ook al tussen vrijgevestigde psychologen en grote GGZ-instellingen. Een oud directeur van PsyQ en Parnassia liet in 2010 een proefballonnetje op en vergeleek in Zorgvisie van juli 2010 de vrijgevestigde psychologen met “muskusratten die de toch al modderige dijk ondergraven”.

Na meer geruchten over bezuinigingen in de GGZ schreef  de Landelijke Vereniging Eerstelijnspsychologen in april 2011 samen met Landelijk Platform GGZ (LPGGZ), Nederlandse vereniging van pedagogen en onderwijskundigen (NVO) en Nederlands Instituut van Psychologen (NIP) een brief aan Minister Schippers waarin o.a. te lezen was dat uit cijfers van zorgverzekeraars bleek dat 30% van het totaal aantal cliënten in de eerstelijns psychologische zorg binnen de GGZ behandeld wordt voor 3% van de totale kosten van de GGZ.

Je zou verwachten dat de Minister en de zorgverzekeraars blij zouden worden van dergelijke cijfers, maar niets is minder waar. Achmea, Parnassia en minister Schippers hadden hele ander plannen met de GGZ.

Mirro-model

In juni 2011 maakte minister Schippers op het NOS-journaal bekend dat ze 600 miljoen euro ging bezuinigen op de GGZ. Met name de vrijgevestigde eerstelijnspsychologen werden daardoor zwaar getroffen. Intussen startte Achmea samen met o.a Parnassia  een eigen stichting met de naam Mirro. In de plannen van Mirro werden de eerstelijnspsychologen al helemaal niet meer genoemd!  Stephan Valk directeur van Parnassia (o.a. PsyQ en Indigo) verklaarde in mei 2012 namens Mirro:

“We willen een einde maken aan de mismatch tussen zorgvrager en -aanbieder. In Mirro onderscheiden we drie categorieën. De huisarts is voor de eenvoudige ggz-klachten, ondersteund met e-health-modules voor selfmanagement. Matige problematiek kan wellicht ook nog bij de huisarts, maar dan wel met steun van gespecialiseerde ggz-aanbieders. Ernstige ggz-klachten moeten direct naar de tweede lijn”.

Daar waren veel partijen het niet mee eens. De Volkskrant meldde op 8 maart 2014:

“Verzekeraar Achmea zet psychologen en huisartsen onder druk om te werken met een methode die de zorgverzekeraar zelf mede heeft ontwikkeld. Wie weigert mee te doen aan dit zogenoemde Mirro-model voor psychologische zorg, wordt financieel gekort”. https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/verzekeraar-achmea-zet-artsen-onder-druk~b9e60a47b/

Het overbodige KIBG-keurmerk

Na GGZ-breed verzet liet  Achmea hun ambitie om op deze manier de eerste lijn via Mirro te hervormen los. Zij boden nog wel e-Health aan maar hun Mirro-keurmerk werd onder een andere naam voortgezet , te weten onder de naam KIBG (Keurmerk Basis-GGZ). Dit particuliere keurmerk is omarmd door Indigo (Parnassia) (zij krijgen met dit keurmerk vaak een hogere vergoeding van zorgverzekeraars) maar het is omstreden bij vrijgevestigden omdat het KIBG keurmerk een forse overlap heeft met het landelijk verplichte Kwaliteitsstatuut. In het KIBG keurmerk worden deelnemers aangespoord om cijfermatige data aan te leveren aan zorgverzekeraars. Omdat deze dataverzameling  volgens de meeste vrijgevestigde psychologen veel  extra bureaucratie geven bij de behandelaren en bijna niets zeggen over de werkelijke kwaliteit van de behandelaar is dit KIBG- keurmerk overbodig.  Ik schreef daar een blog over in Arts en auto: Klatergoud. https://www.artsenauto.nl/klatergoud/

Wantrouwen tegen de professional

Alle inspanningen en investeringen van Parnassia, Achmea en Minister Schippers hebben helaas niet geleid tot een snellere, betere en goedkopere GGZ met name omdat alle maatregelen zijn gebaseerd op wantrouwen tegen de professional. Een oplossing voor de lange wachttijden voor patiënten met complexe problemen komt niet dichterbij, de keuzevrijheid van de patiënt wordt beperkt, het opleidingsniveau van de behandelaars daalt en veel psychiaters verlaten de GGZ-instellingen vanwege de bureaucratie en beginnen voor zichzelf. Pogingen van zorgverzekeraars om via benchmarken kwalitatief betere behandelaren te selecteren met ROM-vragenlijstjes is een debacle geworden. https://www.parool.nl/nederland/tientallen-miljoenen-later-is-dit-ggz-project-totaal-mislukt~b021ca273/

Pleidooi voor herbezinning

Gezien de al jaren durende crisis in de GGZ pleit ik  voor herbezinning van het Ministerie van VWS,  zorgverzekeraars, GGZ-aanbieders (instellingen en vrijgevestigden), patiënten, huisartsen en het sociale domein.

Een sterke onafhankelijke eerstelijns GGZ  kan veel intensieve en dure verwijzingen naar de specialistische GGZ voorkomen mits deze geen speelbal wordt van financieel gedreven managers van GGZ-instellingen die behandelaren reduceren tot one-trick pony’s en zich inspannen om zoveel mogelijk lucratieve cliënten binnen te halen. Terwijl steeds meer patiënten klaagden over lange wachttijden en onpersoonlijke behandelingen, werden de bestuurders van zorgverzekeraars verblind door flashy presentaties over ronkende keurmerken, afnemende symptomen en tevreden patiënten.

Helaas werden zo aan zorgverzekeraars veel knollen voor citroenen verkocht.

Fritsch Bosch is psycholoog en auteur van het boek ’Help, de psycholoog verzuipt!’: https://beroepseer.nl/help-de-psycholoog-verzuipt/

 

Afbeelding bovenaan is van Gerd Altmann