Charlotte Goulmy over ‘Het bezwaar van de leraar’ van Ton van Haperen

Het gelijk van Haperen

Het geluk van Haperen

Natuurlijk had de titel Het gelijk van de leraar moeten zijn. Het is een boek van common sense. Ton van Haperen zegt bewust of onbewust wat Edith Hooge in november 2017 zei in De Balie – podium voor het vrije woord – in Amsterdam. Zij keek van boven naar beneden en hij kijkt van beneden naar boven. Excellent.
https://www.debalie.nl/agenda/podium/mijn-idee-voor-onderwijs%3A-edith-hooge/e_9783031/p_11769799/

https://didactiefonline.nl/blog/blonz/de-school-raakt-stuurloos-door-aangroei-van-instanties

Er zitten te veel prietpraatsessies (mijn woord, hierna PPS) tussen de docent voor zijn klas en de minister.

https://mbo-today.nl/category/nieuwsbericht/page/15/

Al die commissies, bureaus, organisaties, belangengroepen, bonden, clubjes en verenigingen hebben veel geld, macht en dus verstrengelde belangen die geld voor onderwijs opslokken zonder dat die middelen ooit bij de kern, deugdelijk onderwijs, terecht komen. Wat hebben we wel nodig?
Een goed geëquipeerd ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW), helder beleid. Een Inspectie, helder beleid helder staven. Een College voor Toetsen en Examens (CvTE) en een Centraal Instituut voor Toetsontwikkeling (Cito) ineen, heldere examens die altijd foutloos zijn. Meer niet. Exit de hele rest.

Ik ga het even simplificeren, gewoon omdat het kan. Ik ben minister van Onderwijs en zeg dat er goed onderwijs moet komen en dat ik daar honderd  euro budget voor heb. Dat is veel geld. Ik ga ervan uit, dat er misschien een tientje moet naar administratie en misschien ook nog wel een tientje naar huisvesting maar dat er toch zeker tachtig euro naar de klas gaat. Dat lijkt me niet onredelijk.

Nu heb ik goed onderhandeld de laatste twintig jaar en is mijn budget vertiendubbeld naar duizend euro. Dat is een surrealistische hoeveelheid geld en ik verwacht dat alle onderwijs zeker tien keer beter zal gaan nu er zoveel meer extra geld voor is. Dat valt tegen. Je kunt het je haast niet voorstellen maar die twintig euro voor ondersteuning etc. is nu ineens negenhonderdentien euro geworden, dus in de klas merkt niemand dat er extra geld bij is gekomen. De leerlingen niet en de docent zeker niet. Waar is die negenhonderdentien euro gebleven? Aan PPS. Zodra er zakken geld kwamen hebben slinkse gremlins zich er op gestort en weg was het. De lumpsum werkt dus niet. Van Haandel en Duijvestein hebben dat allemaal mooi in kaart gebracht.
https://decorrespondent.nl/6683/resultaat-van-twintig-jaar-miljarden-extra-naar-onderwijs-minder-docenten-grotere-klassen-lager-salaris/2482574736202-1ffd2d8d

Dit waren hun extreem zuiver onderbouwde conclusies:

“Niets van het extra geld heeft geleid tot de inzet van meer docenten. In verhouding tot het aantal leerlingen is het aantal docenten zelfs met 6 procent gedaald.

Niets van het extra geld is gegaan naar kleinere leerlinggroepen. De gemiddelde groepsgrootte is met 8,3 procent gestegen.

Niets van het extra geld is gegaan naar een hoger salaris voor de docenten. Het reële salaris van docenten is met bijna 2 procent gedaald.”

Ik ken niemand die zegt dat Van Haperen er naast zit, ik ken niemand die denkt dat Hooge het niet snapt en sowieso bestaat er niemand die denkt dat de extreem serieuze Van Haandel en Duijvestein iets niet hebben begrepen. Kortom, hier spreekt common sense. Dat is goed nieuws en dat is slecht nieuws.

Goed nieuws want het is dus oplosbaar. Als iedereen weet hoe het zit, dan is het mooi lekker snel te repareren. Slecht nieuws want als iedereen met hersenfunctie weet hoe het zit en het gaat desondanks van kwaad tot erger dan is er dus, ergens in dit systeem, iets of iemand te kwader trouw en lachend in zijn knuistje bezig het onderwijs te frustreren voor eigen gewin onder het mom van, en dat is knap, dat is goed voor Nederland. Iedereen rond OCW heeft een agenda. De één wil een nieuw curriculum wat verder niemand wil, de ander wil deugdelijke examens, wat bijna niemand interesseert, weer een ander heeft een lobby voor meer lestijd, minder werkdruk, meer salaris, beter passend onderwijs, nieuwe wiskunde, meer stages, minder kosten, meer praktijk, minder werkdruk, iedereen wil wat en dus gebeurt er niks. Het is een wonder dat de minister nog kan lopen want aan ieder ledemaat trekt wel een doortastende lobby. Ik trek vrolijk en schuldbewust mee, omdat het kan…

Als minister Slob Van Haperen, Hooge, Van Haandel en Duijvestein een middag uitnodigt met een whiteboard, een pakje post-its en een goeie viltstift dan is voor januari 2019 de minister ons aller directe werkgever, staat het hele overgekwalificeerde middenveld terug voor de klas waar ze hoort, zijn er fortuinen bespaard op PPS en heeft de minister gratis en voor niks, en zonder dat er iemand op deze aardbol pruttelt, zijn langgekoesterde wens, het Lerarenregister.

Leraren in overvloed

Bestuurders moeten terug voor de klas en hebben dus geen zeggenschap meer over de verketterde en dus niet langer bestaande lumpsum. Slecht nieuws voor bestuurders die geen bevoegdheid hebben want zij vallen nu in een diep bestuurloos gat, zij mogen niet voor de klas en hadden dus nooit bestuurder mogen zijn. Immers, zij hebben jaren beslissingen genomen over onderwerpen waar ze niets van wisten. Win-win. Cijferfetisjisten eruit, hoog functionerende docenten terug voor de klas. Ze kunnen instromen in 2019-2020. Hebben ze nog mooi even de tijd om dit noodzakelijke boek te lezen. Weer een langgekoesterde OCW-wens opgelost. Kortom als Den Haag gaat luisteren naar zuilloos common sense dan zie ik de toekomst van het onderwijs zonnig in.

Het schokkende element van Het bezwaar van de leraar waren de treiterijen waar Van Haperen over vertelde. Dat het bestuur de dochter niet liet doorstromen om de vader te treffen, dan zijn dat ondubbelzinnige maffiose praktijken. Als je de docent niet kunt knevelen, dan pak je hem via de dochter. Gatverdamme. Er zijn meer voorbeelden, zelfs voorbeelden die ik niet onderschrijf, maar het kleineren van docenten teneinde hem te pletten onder je macht, dat soort spelletjes, dat zou in een fatsoenlijke school niet mogen gebeuren. Docenten zijn mensen met hart en hersenfunctie, als je als school liever robots voor de klas hebt dan valt dat te regelen. Misselijkmakend gedrag van gezagsdragers, hiërarchisch de meerderen, maakt dat zij hun aanzien verliezen. Beleidsmakers zonder ethiek, zonder moreel kompas, zonder hart voor onderwijs maar met macht maken goed onderwijs ondergeschikt aan financiële overwegingen en carrière-perspectieven. Vroeger moest je mensen beoordelen op hun daden, voor beleidsdragers moet dat ook weer gaan gelden. Je bent je daden. Vraag maar aan Sartre als je me niet gelooft.

Heerlijk om een held voor de klas te lezen, heerlijk om te zien dat er nog een rechte rug is die maling heeft aan vernielende vernieuwingen, die de toets cultuur ontmaskert en die weet dat wat hij doet bijzonder belangrijk is en dat met liefde doet. Ton van Haperen doet waardevol werk. Als je het zeker wilt weten moet je het boek lezen. Docenten maken het verschil. Van Haperen zeker.

Het bezwaar van de leraar – Hoe slecht beleid de Nederlandse school vernielt, door Ton van Haperen, is uitgegeven bij Amsterdam University Press (AUP) in augustus 2018,
210 p., € 14,99; als e-boek € 6,99 .

Charlotte Goulmy is lerares Frans en voortrekker van Stichting Beroepseer.