Waarom verpleegkundigen wegstromen – en loodgieters blijven

Waarom jonge loodgieters wél enthousiast zijn – en zorgverleners massaal uitstappen – een analyse.

Het verloop in de zorg is schrikbarend.
Niet omdat zorgverleners hun roeping kwijtraken, maar omdat het systeem hen structureel ontmoedigt. Onderzoek toont aan: 66% van de verpleegkundigen verlaat het vak binnen vijf jaar.

De redenen? Voorspelbaar en hardnekkig:

✔ Verstikkende werkdruk – altijd rennen, nooit ademen
✔ Overmatige administratie – registreren boven behandelen
✔ Structureel wantrouwen – controle in plaats van vertrouwen
✔ Geen zeggenschap – protocollen boven professionaliteit
✔ Geen erkenning – onzichtbaar achter de systemen

Programma’s zoals [Ont]Regel de Zorg beloofden verbetering, maar bleken cosmetisch. Regels werden geschrapt – en elders driedubbel teruggebracht.

Het was schijnparticipatie: veel overleg, weinig verandering.

Tegelijkertijd: een 17-jarige loodgieter-in-opleiding. Hij geniet van zijn werk. Niet ondanks, maar met de chaos van lekkages en verstoppingen.

✔ Direct resultaat – zichtbaar, tastbaar, gewaardeerd
✔ Autonomie – geen micromanagement, wel vakmanschap
✔ Toekomstperspectief – doorgroeien, ondernemen, vrijheid
✔ Geen systeemdwang – beoordeeld op resultaat, niet op registraties

Waarom voelt zijn werk wél zinvol?

1. Directe waarde vs. verdunde betekenis

Zorgverleners worstelen met lagen van bureaucratie – de loodgieter lost nu een probleem op.

2. Vertrouwen vs. controle

Zorgverleners worden gecheckt, gescoord, geaudit. De loodgieter krijgt ruimte om het goed te doen.

3. Groei vs. systeemvastlopen

In de zorg betekent doorgroeien vaak: minder patiëntencontact, meer vergaderingen. Een loodgieter blijft met zijn handen werken – en verdient er goed aan.

Waarom keren ex-zorgverleners niet terug?

Omdat:

➜ Het systeem dat hen wegjoeg, níet veranderd is
➜ Hun vertrek nooit serieus werd genomen
➜ Terugkeerprogramma’s slechts tijdelijke pleisters zijn

Wat moet er gebeuren?

Geen halfslachtige campagnes. 

Geen door het management opgelegde polonaises ( “laten we vooral positief blijven!”) ;

Fundamentele hervorming:

✔ Schaf verantwoordingsdrang af – vervang wantrouwen door vertrouwen
✔ Geef zeggenschap terug – zorgverleners weten zelf wat nodig is
✔ Verminder bureaucratie – minder registreren, meer behandelen
✔ Erken vakmanschap – niet alleen in woorden, maar in daden

Conclusie: De zorg moet weer een ambacht worden.

De loodgieter is geen nostalgisch symbool – hij is een voorbeeld van gezond werk.
De zorg moet niet minder systeem worden, maar beter: opgebouwd vanuit vakmanschap, niet vanuit controle.

Vraag ter reflectie:

Wanneer mocht een zorgverlener voor het laatst gewoon zijn werk doen?

Over de auteur

Edward Kriek, gepensioneerd huisarts, en kritische volger van de zorg.