Campagne ‘Behoud Beroepsgeheim’ voor bescherming patiëntprivacy en medisch beroepsgeheim

Privacyorganisaties Platform Burgerrechten en Stichting KDVP zijn de campagne Behoud Beroepsgeheim gestart om het medisch beroepsgeheim te redden. Als er geen actie wordt ondernomen, bestaat het medisch beroepsgeheim over enkele jaren niet meer.
De organisaties, eerder betrokken bij de rechtszaak tegen SyRI en de rechtszaak van Vertrouwen in de GGZ, constateren dat het medisch beroepsgeheim meer dan ooit onder druk staat door de datahonger van overheden en bedrijven. Hierdoor worden keuzes gemaakt voor beleid en technologie die niet de patiënt en diens rechten dienen, maar waarin het medisch beroepsgeheim en de patiëntprivacy ondergeschikt wordt gemaakt aan politieke en commerciële doeleinden.

In november 2024 is er een brief gestuurd aan aan alle huisartsen van Nederland met de waarschuwing voor Mitz, een nieuw systeem om medische gegevens uit te wisselen.
Mitz is een online platform waar patiënten kunnen aangeven welke zorgverleners hun medische gegevens mogen opvragen. Het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS), zorgverzekeraars en zorgkoepels willen Mitz de standaard maken voor alle zorgverleners en patiënten in Nederland. Artsen en patiënten die meedoen aan Mitz, verliezen de controle over wie hun medische gegevens kan opvragen. De toestemmingen waarmee Mitz werkt, zijn volgens de organisaties bovendien onrechtmatig omdat patiënten de gevolgen ervan niet kunnen overzien.

Duizenden ingangen naar medische dossiers

Het uitwisselen van gegevens kan via Mitz alleen door grote groepen zorgverleners toegang te bieden tot dossiers. Als bijvoorbeeld een chirurg in een ziekenhuis gegevens bij de huisarts wil raadplegen, is dat via Mitz alleen mogelijk door de hele categorie “ziekenhuizen, medische centra, klinieken, laboratoria en diagnostische centra” toegang te geven tot de gegevens bij de huisarts. Dit zijn tienduizenden zorgverleners en hun medewerkers.

Bij het opvragen van gegevens uit hun dossiers kunnen zorgverleners bovendien geen controle uitoefenen over wie dat voor welke reden doet. Ook Mitz controleert dit niet; de opvragende partij hoeft slechts aan te vinken dat er een behandelrelatie is met de patiënt en kan daarna direct de gegevens inzien. Tot slot kan iedere zorgverlener die op Mitz is aangesloten namens patiënten deze toestemmingen registreren en zo ook gegevens bewaard door andere zorgverleners breed opvraagbaar maken.

Werkwijze haaks op medisch beroepsgeheim

Het zo gemakkelijk kunnen creëren van duizenden ingangen tot vertrouwelijke dossiers, vormt volgens de privacyorganisaties een onverantwoord risico op datalekken en misbruik van medische gegevens. Één gehackte computer van een zorgverlener kan via Mitz immers toegang geven tot de gegevens van talloze patiënten. De werkwijze staat eveneens haaks op het medisch beroepsgeheim, dat voorschrijft dat alleen gegevens worden gedeeld met artsen die bij een behandeling zijn betrokken. Het ondermijnt het vertrouwen van patiënten in hun arts en is schadelijk voor het opbouwen van een goede behandelrelatie.

Juridische problemen voor huisartsen

Huisartsen komen in een lastige situatie terecht als ze zich aansluiten op Mitz. Ze verliezen de controle over wie de gegevens van hun patiënten kan inzien, maar blijven toch verantwoordelijk in het geval dat er iets misgaat met die gegevens. De privacyorganisaties roepen huisartsen op om de overeenkomst met Mitz niet te ondertekenen.

Wat kunnen patiënten doen?

Patiënten die niet willen dat hun gegevens in Mitz terechtkomen, kunnen op de website www.stopmitz.nl een voorbeeldbrief downloaden en deze naar hun huisarts sturen. Met deze brief kunnen ze aangeven dat hun gegevens te allen tijde buiten Mitz moeten blijven.

Lees verder op Behoud Beroepsgeheim: Huisartsen gewaarschuwd: ‘aansluiten op Mitz kent grote risico’s voor u en uw patiënten’, 18 november 2024: https://behoudberoepsgeheim.nl

Behoud Beroepsgeheim: https://behoudberoepsgeheim.nl/

Privacyorganisaties starten campagne om het medisch beroepsgeheim te redden, KDVP, 19 november 2024: www.kdvp.nl

Mitz, VZVZ –  Servicecentrum voor zorgaanbieders: www.vzvz.nl/diensten/gemeenschappelijke-diensten/mitz

VWS-campagne over toestemmingskeuzes delen medische gegevens, Mitz: www.mitz-toestemming.nl/actueel/nieuws/vws-campagne-over-toestemmingskeuzes-delen-medische-gegevens