Ouderen krijgen te maken met leeftijdsdiscriminatie in de zorg

Uit de studie Leeftijd is maar een getal van adviesbureau Gupta Strategists blijkt dat een op de vijf ouderen te maken krijgt met leeftijdsdiscriminatie in de zorg. De Nederlandse bevolking maakt een belangrijke demografische verschuiving door. De geboekte vooruitgang in gezondheidszorg en leefomstandigheden betekent dat mensen die nu 65 jaar worden gemiddeld kunnen verwachten tot ruim na hun tachtigste levensjaar in goede gezondheid te leven. Daarmee ontstaat een derde levensfase, met voorheen ongekende mogelijkheden om te blijven deelnemen aan de samenleving.

Om ten volle te kunnen profiteren van deze demografische verschuiving, is het  nodig dat maatschappelijke en beleidsperspectieven evolueren om de gezondheid, de betrokkenheid en het welzijn van oudere volwassenen te ondersteunen. Een belangrijk obstakel hierbij is het onder ogen zien en vervolgens overwinnen van ageism – stereotypering, vooroordelen en/of discriminatie op basis van leeftijd.

De studie gaat over de invloed van leeftijdsdiscriminatie op de zorgverlening. Daarbij wordt specifiek aandacht besteed aan onderdiagnose en onderbehandeling bij mensen van 65 jaar en ouder. De studie toont aan dat de impact van leeftijdsdiscriminatie omvangrijk is, en dat de Nederlandse gezondheidszorg voor aanzienlijke uitdagingen staat wat betreft het kunnen leveren van gelijkwaardige en effectieve zorg op alle leeftijden.

Belangrijkste inzichten uit het rapport:

• Vaak worden symptomen bij ouderen ten onrechte toegeschreven aan veroudering, wat diagnose en behandeling vertraagt. Bovendien leiden misvattingen over kwetsbaarheid tot verkeerde zorgkeuzes: nuttige interventies worden onthouden aan fitte ouderen, terwijl kwetsbare patiënten juist te agressieve behandelingen krijgen. Meer accurate inschattingen van de gezondheidstoestand, los van leeftijd, kunnen dit voorkomen.
• Van de 519 klinische richtlijnen blijken 62 expliciet leeftijd als factor te gebruiken bij aanbevelingen voor diagnostiek of behandeling. Dit weerspiegelt waarschijnlijk de dagelijkse klinische praktijk, waar percepties en vooroordelen bij zowel patiënten zelf als bij zorgverleners kunnen leiden tot suboptimale zorg.
• We schatten in dat 450-650.000 oudere patiënten (tot 19% van deze groep) mogelijk worden getroffen door onderbenutting van zorg. Ziektebeelden waarbij dit veel speelt zijn bijvoorbeeld hartfalen, diabetes en COPD.
• Onderbenutting van zorg leidt tot een verminderde bijdrage aan het BNP van 3-6 miljard euro voor Nederland in totaal. Deze demografische groep is ook een belangrijke leverancier van informele zorg. We schatten dat onderbenutting van zorg in deze leeftijdsgroep leidt tot een reductie van 10-15 miljoen uur aan informeel zorgpotentieel – het equivalent van 6-9 duizend fulltime werknemers.

Het Voorwoord is geschreven door Anneke Sipkens, directeur van ouderenvereniging ANBO-PCOB. Zij schrijft: “Wij pleiten ervoor dat er zo snel mogelijk actie wordt genomen op deze onacceptabele situatie. Ook ouderen moeten serieus genomen worden bij gezondheidsklachten en niet worden afgescheept met de zin ‘het heeft te maken met uw leeftijd’. Zeker niet als er nog vele jaren levenskwaliteit gewonnen wordt met de juiste diagnose en behandeling”.

Het rapport is het resultaat van een coproductie van adviesbureau Gupta Strategists en Edwards Lifesciences: “We hebben de krachten gebundeld en gelijkgerichtheid opgezocht, vanuit een gedeelde nieuwsgierigheid naar de omvang en oorzaken van leeftijdsdiscriminatie in de zorg”.
Het rapport dient ter inspiratie van iedereen die bezorgd is over de toekomst van ons zorgstelsel en wil een spiegel voorhouden én perspectief bieden: “We gaan graag in gesprek en samen met anderen aan de slag. U kunt daarvoor contact opnemen met Daan Livestro, partner bij Gupta Strategists”.

Downloaden rapport Leeftijd is maar een getal. Over leeftijdsdiscriminatie in de zorg, Gupta Strategists en Edwards Lifesciences, december 2024: https://gupta-strategists.nl

Leeftijd is maar een getal – Over leeftijdsdiscriminatie in de zorg, Gupta Strategists, 4 december 2024: https://gupta-strategists.nl/studies/leeftijd-is-maar-een-getal
,