Bert Hubert in Villamedia: ‘Journalistiek is poortwachter. Daar komen we op een gevoelig punt. Het publiceren van nieuws heeft altijd effecten’

“In Jurassic Park weet men te ontsnappen aan dinosaurussen, omdat het gezichtsvermogen van deze dieren gebaseerd zou zijn op beweging. Nou weet ik niet of dat waar is, wat ik wel weet is dat het gezichtsvermogen van de politiek, en specifiek de Tweede Kamer, gebaseerd is op journalistieke aandacht. Bijna alle Kamervragen beginnen met een verwijzing naar een nieuwsbericht. Hoewel dit vleiend over kan komen geldt ook het omgekeerde: als er geen artikel is, dan doet de politiek dus ook niks”. Zo begint Bert Hubert^*) zijn bijdrage op website Villamedia over journalistiek: Opinie: ‘Journalisten, (be)grijp uw macht’.

Hubert vervolgt dat het onderwerp dan net zo goed niet kan bestaan. En dat maakt de journalistiek tot een zeer belangrijke poortwachter. Zonder zich daar altijd expliciet bewust van te zijn.

Iedere redactie, iedere journalist, iedere publicist maakt steeds afwegingen of een onderwerp nou nieuws is. Direct betrokkenen vinden hun verhaal natuurlijk altijd belangrijk, maar is het ook nieuws? Hier kunnen op allemaal manieren keuzes gemaakt worden. Het is natuurlijk het veiligste om te schrijven over iets wat elders al in de media is geweest, of waar politici zich online al stevig over hebben uitgelaten. De relevantie staat dan vast.

Maar dit leidt tot een moeilijke kip-en-ei-situatie voor zaken die tot nu toe nog onder de radar gebleven zijn. Als eerste een stukje over iets schrijven vergt het nodige lef, want de journalist zal zelf moeten inschatten of dit een relevant onderwerp is, of dat het alleen nieuws is in de ogen van de aandrager. Zoiets uitzoeken vergt een hoop tijd en werk, en vervolgens kan je er ook nog naast zitten.

Geen nieuws is geen aandacht

Maar zoals gezegd, het probleem is nu dat zolang iets nergens nieuws lijkt te zijn, het onderwerp volslagen onzichtbaar is in de moderne politiek. Geen nieuws is geen aandacht, is geen transparantie, is geen licht wat schijnt op mogelijk gemakzuchtige of schadelijke beslissingen. Zo in het donker is een hoop gerommel mogelijk.
[…]
Hoe bepaalt de pers wanneer iets aandacht krijgt? Het lijken veelal ad-hoc beslissingen, gebaseerd op vermoedens over wat lezers/luisteraars/kijkers wel of niet zullen waarderen. Het besluit lijkt vaak genomen te worden door de individuele stukjesschrijver, die (begrijpelijk) concludeert dat hij/zij meer artikelen kan schrijven als je niet eerst zelf een boel tijd kwijt bent om te bepalen of het nieuwswaardig is. Ook kost het vaak een hoop moeite een redactie te overtuigen, want ook die lijken niet graag de eerste te willen zijn.

Lees het hele stuk van Bert Hubert, Opinie: ‘Journalisten, (be)grijp uw macht’, Villamedia 12 november 2024: www.villamedia.nl/artikel/opinie-journalisten-begrijp-uw-macht
Aan het eind van zijn artikel pleit Hubert ervoor dat (junior) journalisten actief steun moeten krijgen in het bepalen van of iets nieuws gaat worden of niet, en dat het heel belangrijk is hier niet alleen veilig te kiezen.

^*) Noot
Bert Hubert is de oprichter van PowerDNS, ook werkte hij voor de AIVD. Tegenwoordig doet Hubert DNA onderzoek en was hij tot 2022 lid van de Toetsingscommissie Inzet Bevoegdheden Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (TIB). Zie verder: Personalia Bert Hubert, Follow the money: https://www.ftm.nl/tag/bert-hubert

Website Bert Hubert: https://berthub.eu/

Foto bovenaan is van Andy Leung, Hongkong