Alternatieve Opening Academisch jaar 2024

«Iedereen begrijpt dat deze extreme bezuinigingen van meer dan een miljard euro onherstelbare schade zullen toebrengen aan de Nederlandse samenleving».
«We accepteren niet dat het hoger onderwijs wordt gebruikt als pinautomaat. Als het kabinet de bezuinigingsplannen doorzet, zullen zwaardere acties volgen».

Honderden demonstranten kwamen maandagochtend 2 september 2024 naar het Domplein in Utrecht voor een ‘alternatieve opening’ van het Academisch Jaar 2024, georganiseerd door elf organisaties uit het hoger onderwijs^*). Weg met de bezuinigingen, was de boodschap.
Elk jaar op de eerste maandag van september viert de universiteit samen met in- en extern publiek de opening van het nieuwe studiejaar. Een academisch jaar loopt van september tot september. Naast de klassieke opening van het Academisch Jaar op de universiteiten, is er sinds 2019 ook een Alternatieve Opening van het Academisch Jaar. De eerste, nog Ware opening van het Academisch Jaar genoemd, werd in 2019 gevierd in de binnenstad van Leiden op initiatief van WO in Actie in samenwerking met diverse hoger onderwijsorganisaties. WO in Actie, ontstaan in 2018, is een beweging die opkomt voor de belangen van het universitair onderwijs en de verwevenheid met wetenschappelijk onderzoek, dat door forse, langdurige bezuinigingen onder grote druk staat.

Volgens oprichter Rens Bod van WO in Actie zijn er thans straffe acties nodig. “Niet een paar uur staken op een willekeurige dag, maar bijvoorbeeld stoppen met tentamens nakijken”. Op 14 november staat er een grote actie gepland.

Hoogste bijdrage aan de arbeidsproductiviteit.

Voorzitter Jouke de Vries van het college van bestuur van Rijksuniversiteit Groningen (RUG) zei op de opening van het Academisch Jaar dat de universiteiten de onderhandelingen met minister Eppo Bruins van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) over omvangrijke bezuinigingen hebben stopgezet: “Het kabinet wil meer dan een miljard bezuinigen op het hoger onderwijs. Voor de Rijksuniversiteit heeft dit tot gevolg dat in het zwartste scenario er de komende jaren 80 miljoen euro moet worden bezuinigd. Dat is tien procent van de totale begroting. Dat lukt niet meer met de kaasschaaf, dan zullen er fundamentele keuzes moeten worden gemaakt”.

Hoe minister Bruins de ruim 1 miljard aan bezuinigen wil verdelen, is nog niet bekend. Maar volgens De Vries is duidelijk dat het pijn gaat doen: “Dit betekent een enorme aanslag op de universiteiten”. De Vries zei ook dat “bezuinigen op het onderwijs in het algemeen en het hoger onderwijs in het bijzonder volgens economen niet verstandig is omdat de toegevoegde waarde daar het hoogst is. Onderwijs en innovatie leveren de hoogste bijdrage aan de arbeidsproductiviteit”.

Minstens vijfduizend banen op de tocht

Caspar van den Berg van Universiteiten van Nederland, de koepelorganisatie van de veertien publieke universiteiten van Nederland, zei: “Het kabinet schiet zichzelf in de voet met deze bezuiniging. Er staan minstens vijfduizend banen op de tocht door de plannen van dit kabinet. Alles wat nu wordt afgebroken, krijgen we misschien wel nooit meer terug”.

De klap wordt niet alleen gevoeld op de universiteit, maar ook in het hbo: “Wij staan hier vandaag samen, met jullie”, aldus Maurice Limmen, voorzitter van de Vereniging Hogescholen. Hij wijst op de aangekondigde langstudeerboete^**) en hoe die nu al doorwerkt in de overwegingen om al dan niet voor een bepaalde studie te kiezen. “Ook in het hbo maken heel veel mensen zich hier grote zorgen over. De schade van de aankondiging van de langstudeerboete is er al”. De strafmaatregel, waarmee de coalitie bijna 300 miljoen euro per jaar wil besparen, is volgens hem oneerlijk. “Het raakt juist de studenten die niet naar huis kunnen bellen naar ouders met een dikke portemonnee”.

69 procent vindt het een slecht idee

Niet alleen universiteiten en het hoger beroepsonderwijs vinden de bezuinigingen een slecht idee. Dat blijkt uit een representatief onderzoek van onderzoeksbureau Dynata onder duizend Nederlandse kiezers in opdracht van Universiteiten van Nederland. 69 procent vindt het een slecht idee dat de regering wil bezuinigen op universiteiten en wetenschap. Van de kiezers van de regeringspartijen  – PVV, VVD, NSC, BBB – vindt 62% de bezuinigingen een slecht idee.  Niet eerder heeft een kabinet zulke grote bezuinigingen op wetenschap en onderwijs voorgesteld.

Minister Eppo Bruins van OCW beantwoordde op 29 augustus 2024 Kamervragen over de grote gevolgen van de geplande bezuinigingen op onderzoek en wetenschap. Het Tweede Kamerlid Stultiens (GroenLinks-PvdA) had de vragen schriftelijk gesteld in juli 2024. “Ik begrijp de zorgen die de bezuinigingen met zich meebrengen”, aldus Bruins: “Bij de uitwerking van het kabinetsbeleid neem ik alle signalen mee”.

Gestart met campagne

Een groep wetenschappers van Universiteit Leiden is in juli 2024 gestart met een campagne tegen de geplande bezuinigingen op universiteiten: “Deze zijn verwoestend en dreigen essentiële opleidingen, faculteiten en zelfs hele universiteiten te laten verdwijnen. Dit zal cruciale kennis en inzichten voor de Nederlandse maatschappij vernietigen, nu en in de toekomst”. Doel van de campagne is beleidsmakers, journalisten, Kamerleden en het algemene publiek informeren over de verwoestende impact van deze bezuinigingen en hen mobiliseren om actie te ondernemen. Lees meer over de campagne op de site van Universiteit Leiden: www.universiteitleiden.nl/

Noten
^*) De elf organisaties: Algemene Onderwijsbond (AOb), vakbond FNV, Landelijke beweging van universitaire medewerkers en studenten WOinActie, APNet, De Jonge Akademie, Landelijke Studentenvakbond (LSVb), Interstedelijk Studenten Overleg (ISO), Promovendi Netwerk Nederland (PNN), actiegroep 0.7 die pleit voor een eerlijke werkomgeving voor flexwerkers aan universiteiten, CasualAcadem die paal en perk wil stellen aan tijdelijke docentposities, en PostdocNL.
**) De langstudeerboete (of langstudeermaatregel) – in te voeren vanaf collegejaar 2026/2027 – houdt in dat wanneer een student meer dan één jaar langer over een opleiding doet dan is toegestaan. 3.000 euro extra collegegeld moet betalen.

Referenties

Rijksuniversiteit Groningen stopt onderhandelingen met minister over bezuinigingen, door Steven Radersma, RTV Noord, 2 september 2024:  www.rtvnoord.nl/onderwijs/1207713/rijksuniversiteit-groningen-stopt-onderhandelingen-met-minister-over-bezuinigingen

Hoger onderwijs wacht een ‘hete herfst’als bezuinigingen doorgaan, door Arno Kersten. AOb, 2 september 2024: www.aob.nl/actueel/artikelen/hoger-onderwijs-wacht-een-hete-herfst-als-bezuinigingen-doorgaan/

Landelijke actie tegen bezuinigingen: Alternatieve Opening Academisch Jaar in Utrecht, Universiteit Leiden, 2 september 2024: www.medewerkers.universiteitleiden.nl/mededelingen/2024/08/landelijke-actie-tegen-bezuinigingen-alternatieve-opening-academisch-jaar-in-utrecht

Nederland vooruit. Onze universiteiten en wetenschap helpen Nederland vooruit. Stop de bezuinigingen op universiteiten en wetenschap, Universiteiten van Nederland: www.universiteitenvannederland.nl/nederlandvooruit

Downloaden Onderzoeksrapport draagvlakonderzoek bezuinigingen wetenschap, in opdracht van Universiteiten van Nederland: www.universiteitenvannederland.nl

Zonder ons onderzoek is Nederland in gevaar, Universiteit Leiden: www.universiteitleiden.nl/campagne/geesteswetenschappen/protest-onderwijsplannen

Antwoorden op Kamervragen over de grote gevolgen van de geplande bezuinigingen op onderzoek en wetenschap, Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, 29 augustus 2024: www.rijksoverheid.nl

WO in Actie: https://woinactie.blogspot.com/

Hieronder video Help Nederland vooruit. Stop bezuinigingen op onze universiteiten en wetenschap

Foto helemaal bovenaan: Actievoerders op het Domplein in Utrecht op 2 september 2024  – 11.00 en 13.00 uur – die zich verzetten tegen de rampzalige bezuinigingen in het hoger onderwijs. Niet alleen studenten, staf en vakbonden maar ook universiteitsbestuurders van bijvoorbeeld de VU, de UvA en de UU namen deel aan het protest.