Aanvragen voor langdurige zorg worden vaker verkeerd behandeld dan CIZ rapporteert

“Verbaasd staart Miriam naar haar telefoon. Ze zit op de bank in haar doorzonwoning in een middelgrote Nederlandse stad. In de hoek van de keuken staat de speciale kinderstoel waar haar zoon die ochtend nog zijn boterham heeft gegeten. Nadat de zorg jarenlang vrijwel alleen op haar neerkwam, hoopte ze eindelijk goed nieuws te krijgen. ‘Uw aanvraag is afgewezen’, vertelde echter de medewerker van het Centrum Indicatiestelling Zorg. Ze is verbijsterd. Een rapport van zeventig pagina’s, brieven van medisch specialisten, observaties van school; alles heeft ze opgestuurd. Begrijpen ze dan niet dat hij niet meer beter zal worden?
Miriams zoon Sven (7) heeft een zeldzame combinatie van twee genetische afwijkingen en een hartaandoening. Daarnaast heeft hij een verstandelijke beperking, autisme, ADHD en een hechtingsstoornis. Sociaal-emotioneel is hij tussen de zes en achttien maanden oud.

Miriam krijgt speciale ondersteuning die vergoed wordt via de Jeugdwet. Dat budget is ontoereikend en ze wil overstappen naar een vergoeding via de Wet Langdurige Zorg (Wlz). Als dat lukt, krijgt Sven betere zorg, en kan zij haar werk als kapster weer oppakken. Daarvoor moeten moeder en kind eerst langs het CIZ, een cruciale schakel voor ouders als Miriam.

Het CIZ de wijst de aanvraag af”.

Achter het zakelijke afwijzende telefoontje dat Miriam krijgt gaat een haperende organisatie schuil, blijkt uit het onderzoek van   journalistiek platform Investico, in samenwerking met radioprogramma Argos, dagblad Trouw en weekblad De Groene Amsterdammer. Een organisatie waar medewerkers zonder medische achtergrond en onder druk van targets verstrekkende besluiten nemen over patiënten met ingewikkelde aandoeningen, ziektes of stoornissen. Waar het voorgeschreven persoonlijke contact met patiënten of familie wordt gereduceerd tot een telefoontje. Waar cijfers worden opgepoetst om naar de buitenwereld te kunnen volhouden dat er nauwelijks fouten worden gemaakt. En waar gemaakte fouten niet worden hersteld, waardoor zorgbudgetten onterecht worden toegekend of onthouden. “Ik vraag me oprecht af wat de meerwaarde is van een bemand systeem”, zegt een huisarts en onderzoeker. “Op deze manier kun je het net zo goed door een computer laten doen”.

Aanvragen voor langdurige zorg worden vaker verkeerd behandeld dan het CIZ naar buiten rapporteert. In een half jaar tijd nam het CIZ in zevenduizend gevallen niet goed onderbouwde besluiten.
Het CIZ is een zelfstandig bestuursorgaan dat onder de verantwoordelijkheid van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) valt, dat eigenaar en toezichthouder is. Het beoordeelt jaarlijks 140.000 zorgaanvragen van mensen met een chronische ziekte of een beperking.

Lager succespercentage

In jaarverslagen en rapportages aan het ministerie schermt het CIZ met ‘succespercentages’ van 98 procent; medewerkers zouden bij de beoordeling van aanvragen dus nauwelijks fouten maken. Maar uit het onderzoek blijkt dat het CIZ in werkelijkheid dit percentage alleen op papier haalt. De dossiers met het stempel ‘onvolledig of onjuist onderzoek’ laat het CIZ namelijk buiten beschouwing, staat in interne documenten. Bovendien wordt het succes slechts aan twee criteria getoetst: de toegang tot de Wet langdurige zorg en het toegekend budget.

Maar voor intern gebruik meet het CIZ de kwaliteit aan de hand van meer criteria, zes in totaal. Zo wordt bijvoorbeeld meegewogen of CIZ-medewerkers hun besluit op de aanvraag goed motiveren. Tel je daar de dossiers ‘onvolledig of onjuist onderzoek’ bij op, dan kukelt het succespercentage van 98 naar tussen de zeventig à tachtig procent, zo blijkt uit de stukken.

Patiëntenbelang voorop

Fonda Sahla, Tweede Kamerlid voor D66 noemt het een ‘zorgelijk signaal’ als “het proces niet verloopt als het zou moeten”. “Het is ontzettend belangrijk dat het patiëntenbelang voorop staat. Dit zijn de meest kwetsbare mensen die afhankelijk zijn van zorg, zij horen een zorgvuldig proces te krijgen. Het baart me zorgen dat het personeel onder grote druk staat en het verzuim en verloop groot is”.

Het Kamerlid gaat minister Helder vragen om de uitvoering te verbeteren. “Ik wil graag van haar weten hoe ze het CIZ beter kan faciliteren om dit proces zorgvuldig uit te voeren”.

Terugluisteren

Het programma van Argos besteedde op zaterdag 17 december 2022 op NPO Radio 1 aandacht aan de foute patiëntendossiers in de uitzending Problemen CIZ  ‘zorgelijk signaal’ volgens D66 Kamerlid Fonda Sahla. In deze uitzending komen zorgvragers aan het woord alsmede juridisch expert en hoogleraar gezondheidsrecht Jaap Sijmons.
Terugluisteren op: www.nporadio1.nl/nieuws/onderzoek/c54d0bce-9c64-4186-a734-885b253405df/problemen-ciz-zorgelijk-signaal-volgens-d66-kamerlid-fonda-sahla
Argos is het onderzoeksjournalistieke programma van HUMAN en VPRO en zaterdagmiddag te beluisteren op NPO Radio 1, van 14.00 tot 15.00 uur.

Referenties

Onderzoek: ‘Hier heb je je indicatie’ (geannoteerd verhaal), door Anouk Kootstra en Machteld Veen, Investico, 17 december 2022: www.platform-investico.nl

Poortwachter zorg CIZ maakt veel meer fouten in patiëntendossiers dan het rapporteert, Platform Investico, 17 december 2022: www.platform-investico.nl

Poortwachter zorg CIZ maakt veel meer fouten in patiëntendossiers dan het rapporteert, door Ellen van den Berg, Anouk Kootstra en Machteld Veen, Argos Nieuwsbericht , 17 december 2022: www.vpro.nl

Afbeelding bovenaan is van Augusto Ordóñez