Examenperikelen…

Woensdag 5 februari 2020 was ik bij het Algemeen Overleg Passend Onderwijs in de Tweede Kamer. Het was een  emotionele bijeenkomst met aan de ene kant van de tafel machteloos spartelende Kamerleden en Bewindslieden en op de tribune machteloze ouders en docenten. Na de eerste termijn van de kant van de Commissie ging ik naar het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) want daar was een bijeenkomst over Curriculum.nu, over hoe nu (liever niet als het aan mij ligt) verder.

Op OCW vertelden medewerkers me dat er iets ging veranderen rond de examens Frans en Duits. Er stond iets in de krant. Dat hele curriculum was voor mij op dat moment een nog grotere bijzaak dan normaal. De examens aangepast? Ik zat net nog onder de neus van de commissie! Niemand apte, seinde, jubelde, niks…  We hadden in de schorsing nog zo leuk staan praten? Ik wist van niks en dat is vreemd, ik ben al bijna 25 jaar bezig om ieder jaar de politiek zover te krijgen dat ze wat doen aan al die gruwelijke fouten in de examens Frans. En nu is er beweging en zegt niemand iets. Ze wisten het zelf ook nog niet hoorde ik later.

Sinds ik les geef zitten er fouten in de examens en precies even lang probeer ik daar wat aan te doen want het is oneerlijk. Kinderen zakken op Frans en op vragen die ik ook niet kan beantwoorden. Als een vraag fout is, is er ook geen goed antwoord. Dus je zakt om niets. Volgend jaar beter.

Ik heb daar voldoende over geschreven, op deze site natuurlijk maar ook op papier. Alle betrokken instanties kunnen mijn naam spellen en doen dat het liefst niet te vaak, maar tussen mei en juli ontkomen ze er niet aan. Reuze vermoeiend, soms bits, meestal lijdzaam geduldig, soms ook begripvol.

Ik heb alles geprobeerd; Politiek, Onderwijsinspectie, Pers, Journaal, Onderwijsraad (2018), Blogs. De Nationale Ombudsman (2009). Er is een onderzoek geweest waar niets uit kwam. De conclusie was dat er bij de examenmakers voldoende kwaliteit aanwezig was om deugdelijke examens te maken.

Geen onwil, maar onkunde

Bijna ieder jaar werden er Kamervragen gesteld, de vragen besloegen alle niveaus van VMBO tot VWO, iedere keer kwam er een heel klein beetje beweging, er zou een commissie komen die snel kon ingrijpen, de Inspectie kon voortaan handelen, hiertoe werd zelfs een artikel geschrapt, iedere keer hele kleine stapjes. De Onderwijsraad bevestigde de fouten. Ook bij de examenmakers worden kleine stapjes gezet, het is geen onwil maar onkunde, vooral bij hun toetsexpert, zij rouleert braaf om de vier jaar terug naar haar eigen post, iedere keer op Frans, steeds weer dezelfde naam, zij denkt dat koeien jurken dragen, ongetwijfeld nog steeds. Maar goed, het College voor Toetsen en Examens (CvTE) gebruikt inmiddels geen teksten meer die uit het Duits vertaald zijn, ze doen beter hun best, ze kijken soms vooraf en soms achteraf naar het antwoordmodel, maar nog steeds zitten er fouten in de examens en die los je niet op met kortere examens en zeker niet met een soepeler normering voor alleen HAVO. Sterker nog, als besturen horen dat het een eitje zal worden op HAVO dan kunnen er wel meer zelfstudie-uren komen en minder lessen!

De minister luistert niet, of liever gezegd, net zo goed als al zijn voorgangers. Ook Arie Slob zegt niet dat de fouten uit de examens moeten, voor alle niveaus. De cijfers mogen omhoog en het examen mag korter. Alleen op HAVO. Maar op VWO is het niet anders. Soms op het VMBO. (Al is het daar de laatste jaren een stuk minder dramatisch.)

Hij geeft toe dat de examens niet representatief zijn, geen recht doen aan de leerlingen en dat dit zo niet kan. Los dat dan op!! Nee, vooral geen fouten erkennen. Niet bij het CvTE, niet op het Ministerie. Duiken, even een simpele truc zoeken. Weet je wat? We maken het korter en beoordelen het soepeler.
Zaterdag 8 februari 2020 zijn de HAVO-examens bekeken door een grote groep docenten in een geheime bijeenkomst en zijn de correctievoorschriften aangepast. Bij de HAVO kan niks meer fout gaan. VWO heeft dus pech dit jaar. Daar zijn de fouten niet uit het examen gehaald, niet uit het antwoord gehaald, geen post-correctie, geen pre-correctie, geen verkort examen en geen soepeler normering. Wat een walgelijke deal is dit.

Geen versoepeling, wel foutloze examenopgaven

Ik wil geen versoepeling van welke norm dan ook. Ik wil dat alle fouten uit de examens gaan, dat het correctievoorschrift klopt voor alle vragen en dat kinderen de punten krijgen die ze verdienen. Ik wil zelf weer een examen foutloos kunnen maken zonder dat ik Cito-taal moet beheersen. Ik wil dat Frans weer over Frans gaat en ik wil een minister en een OCW die snappen dat duiken een buitensport is en geen beleidsstrategie.

En dan nu graag even een momentje stilte voor de docenten Frans die ieder jaar op het matje moesten komen bij hun meerdere omdat het verschil tussen het gemiddelde cijfer schoolonderzoek en eindexamen te groot was… Sommige docenten keken écht op tegen hun functioneringsgesprek. Zij werden afgerekend op de fouten van het CvTE. De Inspectie hield hen verantwoordelijk voor het matsen van hun leerlingen terwijl zij het dus al die jaren goed hadden, de inspectie had veel eerder in moeten grijpen. Ze hebben daartoe sinds een paar jaar de mogelijkheid en het is essentieel dat zij die rol gaan pakken.

De Vereniging van leraren in levende talen en het CvTE hebben alletwee onderzoek gedaan naar de problemen met de examens en daar komt uit dat er teveel fouten in de examens zitten.

Die onderzoeken staan hier, deze van Levende Talen: http://www.franszelfsprekend.nl/images/pdf/Enqute_eindexamens_Frans_uitwerking_def.pdf

Hier het onderzoek van het CvTE: https://www.tweedekamer.nl/kamerstukken/brieven_regering/detail?id=2020Z01979&did=2020D04203

Vorm en inhoud van het examen: kritiek op vragen, kritiek op tekstkeuze, rigide cv 58 keer genoemd op pagina 53…

Hier staat de brief van Levende Talen dat ze GEEN versoepeling van de normering willen: https://www.franszelfsprekend.nl/images/pdf/Brief_Levende_Talen_sectie_Fransbetreffende_centrale_examens.pdf

Hier de brief van het CvTE dat ze een versoepeling voorstellen: https://www.tweedekamer.nl/kamerstukken/detail?id=2020D04213&did=2020D04213

En hier de permissie van de minister om de examens te versimpelen: https://www.tweedekamer.nl/kamerstukken/brieven_regering/detail?id=2020Z01979&did=2020D04203

Het CvTE zal daarom in de tussenliggende periode (met ingang van dit examenjaar) de cesuur tijdelijk licht aanpassen vanuit het motief om leerlingen niet onevenredig te benadelen. Daarnaast wil het CvTE, op aanraden van docenten Frans, ook de lengte van dat examen enigszins inkorten om een negatief effect van tijdsdruk op de meting van vaardigheid uit te sluiten.

Hier de link naar de brieven van de laatste paar jaar aan de Kamercommissie en de ministers via Marja Bijsterveldt naar Jet Bussemaker, Sander Dekker en nu dus Arie Slob: https://www.tweedekamer.nl/zoeken?qry=examen+frans+docent&srt=date%3Adesc%3Adate&fld_tk_categorie=kamerstukken&dpp=15&clusterName=Kamerstukken

En als kers op de taart de brief van de voorloper van het CvTE aan Sander Dekker waarin alles echt helemaal geweldig gaat met die examens Frans: https://www.tweedekamer.nl/kamerstukken/brieven_regering/detail?id=2014Z13100&did=2014D26166

Dat gedraai van instanties naar Kamer naar Minister naar werkvloer naar burgers naar leerlingen naar docenten, het is om gek van te worden. Dit probleem staat al heel lang op het netvlies van OCW, dit probleem negeert OCW al even lang. De uitspraak van de Onderwijsraad is genegeerd, de Nationale Ombudsman voorgelogen en de Hoge Raad https://uitspraken.rechtspraak.nl/inziendocument?id=ECLI:NL:PHR:2019:509 had hier dus nooit werk aan mogen hebben.

‘Mijn’ eerste Kamervragen waren gericht aan ‘mijn’ eerste minister J.M. van Bijsterveldt-Vliegenthart, minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en ook zij vond het allemaal onzin: https://www.tweedekamer.nl/zoeken?search_str=examen+ombudsman+frans

«Ik ben ervan op de hoogte dat in 2009, nog voor de totstandkoming van het College voor Examens, via de Nationale Ombudsman aandacht is gevraagd voor veronderstelde onvolkomenheden in het examen Frans. De Nationale Ombudsman heeft aangegeven welke rechten en procedures zijns inziens zouden moeten gelden bij klachten over de inhoud van de centrale examinering. Het in 2009 ingestelde College voor Examens heeft bij de vaststelling van zijn procedures met de uitspraken van de Nationale Ombudsman rekening gehouden. Ik meen dat – ondanks alle zorgvuldigheid – een controverse tussen het College en een individuele docente zoals nu over de eindexamens Frans havo en vwo ook in de toekomst nooit helemaal is te voorkomen. Het blijft mogelijk dat individuele docenten zich niet kunnen vinden in de expertoordelen ten aanzien van de inhoud van de examens.»

Het is een schandaal, ach een schandaal meer of minder, eens kijken of iemand nog onder de indruk is. Misschien een onterecht gezakte leerling of tigduizend???

Foto bovenaan: Eindexamen MAVO, 1978