Pilot-onderzoek onder medische professionals met Goed werk gereedschap

In het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde verscheen het verslag Medische professionals over hun kernwaarden van Yolande Witman, Peter C.M. van den Kerkhof en Didi D.M. Braat, dat gaat over een pilot-onderzoek dat plaatsvond onder medische professionals van het Radboudziekenhuis van Nijmegen. Voor de pilot werd in samenwerking met Alexandrien van der Burgt van de Stichting Beroepseer gebruik gemaakt van het Goed Werk gereedschap dat is ontwikkeld door het GoodWork Project.
Aanleiding tot de pilot was o.a. de bezorgdheid over de bedreiging van “goed werk” van professionals. Goed werk wordt gekenmerkt door excellentie, morele verantwoordelijkheid en persoonlijke betrokkenheid.

In de pilot werd gezocht naar een manier om de intrinsieke motivatie van medische professionals aan te spreken en de betekenis te achterhalen die zij aan “goed werk” geven. Dit werd gedaan met behulp van reflectieve sessies met het Goed Werk gereedschap. In vier sessies reflecteerden drie verschillende groepen medische professionals  – afdelingshoofden, arts-assistenten en coassistenten – over goed werk en daarbij behorende dilemma’s.
Het Goed werk gereedschap bestaat uit een verzameling van verhalen en oefeningen rond thema’s waarmee professionals individueel en groepsgewijs kunnen reflecteren op de betekenis van hun professionele en persoonlijke waarden.

De drie auteurs beginnen hun artikel in het NTvG met: “De maatschappij heeft professionals nodig die goed werk realiseren. Professionals vervullen daarnaast een voorbeeldfunctie waar het gaat om het overdragen van waarden, normen en gedragsvormen. Toch staat het verrichten van ‘goed werk’ onder druk. Ook in de gezondheidszorg. Medici functioneren in een context met vaak conflicterende waarden, waarbij zij complexe  afwegingen moeten maken. Verschillende ontwikkelingen beïnvloeden deze afwegingen, en daarmee het doen van ‘goed werk’. Zo is in de eerste plaats de professionele ethiek zelf niet statisch, en is zij onderhevig aan maatschappelijke veranderingen. Prioriteiten zijn niet langer gebaseerd op alleen medische noodzaak.
Ten tweede is kwaliteit van zorg onderwerp van maatschappelijke discussie, waarbij verwezen wordt naar incidenten rond het functioneren en disfunctioneren van medisch specialisten, en naar bijvoorbeeld het aantal fouten en complicaties bij ziekenhuisopnames. De nadruk in deze discussie ligt vooral op een technisch instrumentele opvatting over professionaliteit en kwaliteit. De hierbij horende termen – efficiëntie, output, indicatoren, protocol en checklist – zijn onvoldoende om ook met name de morele aspecten en procesaspecten van professionaliteit te beschrijven. Bovendien kan het eenzijdig sturen op prestatiemetingen perverse effecten met zich meebrengen, zoals strategisch gedrag bij managers en professionals.
In de derde plaats vertaalt de huidige roep om transparantie en verantwoording zich in steeds meer regels, procedures en instanties die de kwaliteit van de zorg. Terwijl de externe controle toeneemt, toont internationaal onderzoek aan dat gemotiveerde mensen beter presteren wanneer zij worden aangesproken op hun intrinsieke motivatie.  Zij leveren goed werk vanuit hun eigen perspectief en vanuit het gezichtspunt van de maatschappij”.

Lees het hele artikel Medische professionals over hun kernwaarden – Het belang van praktijkverhalen en intrinsieke motivatie, door Yolande Witman, Peter C.M. van den Kerkhof en Didi D.M. Braat in het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde, 7 maart 2013: https://beroepseer.nl

Dr. Y. Witman is arts en organisatieadviseur; prof.dr. P.C.M. van de Kerkhof is dermatoloog; prof.dr. D.D.M. Braat is gynaecoloog.

Lees ook het hoofdstuk Good Work in an university hospital – Professional responsibility revisited, door Yolande Witman in het boek Good Work: the Ethics of Craftmanship, ed. Harry Kunneman, 2012: https://beroepseer.nl

Zie ook op deze website Goed Werk gereedschap.