De Goed Werk Aanpak
De Goed Werk Aanpak van Stichting Beroepseer richt zich op het versterken van vakmanschap en gezagsvol professioneel handelen. We bieden een bottom-up aanpak waarbij professionals worden uitgedaagd eigenaar te worden van de kwaliteit van het eigen werk en daar zelf verantwoordelijkheid voor te nemen. De centrale vraag in onze trajecten is: doen wij ons werk goed en doen wij de goede dingen?
Over Goed Werk
Onze Goed Werk Aanpak is gebaseerd op het grootschalige wetenschappelijk onderzoek The Good Work Project. Dit onderzoek stond onder leiding van professor Howard Gardner, die als professor verbonden is aan de prestigieuze Harvard Graduate School of Education, en zijn collega’s Mihaly Csikszentmihalyi en William Damon. Samen met zijn onderzoeksteam heeft Gardner tussen 1995 en 2006 een ambitieus onderzoeksproject opgezet waarin hij professionals uit verschillende beroepsgroepen onderzocht met als doel het DNA van goed werk te vinden.
Uit het onderzoek komt naar voren dat het DNA van Goed Werk uit 3 componenten bestaat. Gardner en zijn collega’s spreken over de “drie E’s”: Excellence, Engagement en Ethics. Stichting Beroepseer heeft deze drie essentialia vertaald als Vakmanschap, Persoonlijke betrokkenheid en Verantwoordelijkheid. Professionals beschikken over (specifieke) deskundigheid en ervaring (Vakmanschap). Zij zijn begaan met hun werk en de resultaten daarvan (Persoonlijke Betrokkenheid) en zij zijn in staat om verantwoordelijk te handelen (Verantwoordelijkheid).
Het Goed Werk aanbod van Stichting Beroepseer bestaat uit twee varianten: een Goed Werk Plaats en een Goed Werk Traject. Het ontwerp van al onze programma’s vindt plaats in nauw overleg met de opdrachtgever om ervoor te zorgen dat het goed aansluit bij bestaande ontwikkelingen en behoeftes.
De dialoog tussen vakgenoten, tussen medewerkers van verschillende lagen uit de organisatie of tussen professionals en leidinggevenden werkzaam in hetzelfde domein komt op gang door middel van aansprekende casussen, voorbeelden en bevindingen uit onderzoek naar en de praktijk van professionals. Het praten over de worsteling en het succes van anderen is niet alleen leerzaam, het dient ook als startpunt voor het nadenken over je eigen werk. Bruikbare strategieën kunnen worden ontwikkeld ten bate van het eigen beroep en er kan afstemming plaatsvinden tussen beroepsbeoefenaren onderling en met leidinggevenden.
Goed Werk Plaats
Een Goed Werk Plaats is een onafhankelijke ontmoetingsplek voor professionals om in een open en laagdrempelige sfeer te spreken en denken over het eigen werk. Dialoog, reflectie en duurzame oplossingen staan centraal. Het doel van de Goed Werk Plaats is om deelnemers bewust te maken van hun professionaliteit, hen te stimuleren om na te denken over de kwaliteit van het eigen beroep en ze uit te dagen zelf invulling te geven aan de ontwikkeling van hun vakmanschap. Afhankelijk van ontwikkelingen en behoeftes in een organisatie kunnen specifieke thema’s aan bod komen.
- Workshop van een dagdeel
- Verslaglegging, analyse en advies
Goed Werk Toolkit
Sinds 2006 heeft het Good Work Project haar bevindingen uit de wetenschappelijke ‘ivoren toren’ gehaald door zich naast bestudering ook toe te leggen op de stimulering van goed werk in de praktijk. Zij definieert niet wat goed werk inhoudt, maar heeft onder andere een toolkit ontwikkeld met praktische oefeningen om professionals met elkaar in discussie te laten gaan over de drie centrale noties van goed werk.
Het materiaal is erop gericht om professionals een gemeenschappelijke taal te laten ontwikkelen en tot afstemming te laten komen over wat goed werk in een bepaalde context behelst. De Stichting Beroepseer heeft, met subsidie van het ministerie van Binnenlandse Zaken & Koninkrijksrelaties, de toolkit aangepast aan de Nederlandse situatie. De toolkit bestaat uit een serie zorgvuldig geselecteerde persoonlijke verhalen van beleidsambtenaren waarin één of meer van de thema’s – vakmanschap, morele verantwoordelijkheid of persoonlijke betrokkenheid – centraal staan. Daarnaast is er een set instrumenten, vragen en oefeningen, waaruit naar believen een keus kan worden gemaakt om met deelnemers in gesprek te komen. Aan de hand van vragen en oefeningen onderzoeken deelnemers hun eigen ideeën en waarden hierover en gaan daarover met elkaar in gesprek. Het woord toolkit is zorgvuldig gekozen. Het is geen leerplan dat van begin tot eind doorlopen moet worden.
De toolkit biedt een narratieve aanpak om reflectie en leren te faciliteren en te vertalen naar concrete actie. Aan deelnemende professionals worden casussen voorgelegd met waargebeurde dilemma’s.
Goed Werk Traject
Een Goed Werk Traject bestaat uit vier sessies van een dagdeel die door een ervaren en deskundige begeleider wordt verzorgd. In een open, veilige en vertrouwelijke omgeving leren deelnemers wat Goed Werk is, wat dat betekent voor het eigen werk en organisatie en hoe zij daarvoor zelf meer verantwoordelijkheid kunnen nemen.
De deelnemers krijgen een werkmap – ‘de Goed Werk Toolkit’ – met opdrachten, verhalen, wetenschappelijke inzichten, reflectievragen, dialogen en casuïstiek gebaseerd op praktijk en onderzoek. Daarnaast zorgen wij voor een verslag van elke sessie dat leidt tot een rapportage die het proces en de opbrengsten van het traject analyseert en duidt. Deze rapportage vormt de basis voor een terugkoppel-bijeenkomst.
Ieder traject eindigt met een overzicht van de resultaten en welke vervolgstappen er binnen de organisatie genomen kunnen worden. De Stichting Beroepseer blijft graag betrokken om ervoor te zorgen dat de concrete resultaten worden geborgd.
- 1 of meerdere groepen met professionals en/of leidinggevenden
- Per groep (8-12 deelnemers)
- Een intake-moment
- 4 bijeenkomsten van een dagdeel
- Goed Werk en Vakmanschap
- Verantwoordelijkheid
- Persoonlijke betrokkenheid
- Opbrengst, evaluatie + vervolg.
- Een terugkoppeling bevindingen en aanbevelingen aan de eigen organisatie (evaluatie en vervolgstappen)
- Verslaglegging, analyse, advies
Meerwaarde Goed Werk aanpak
Het werken met het Goed Werk materiaal, waaronder de Goed Werk Toolkit, heeft een aantal belangrijke voordelen. De Goed Werk aanpak:
- Zorgt dat het gesprek over Goed Werk tot stand komt binnen de organisatie.
- Zet dit gesprek op in een veilige omgeving door kokers en formele structuren heen.
- Motiveert deelnemers kritisch na te denken over hun eigen handelen en dat van de organisatie.
- Stelt deelnemers in staat op basis van argumenten over hun werk te spreken met collega’s en leidinggevenden.
- Creëert rust en vertrouwen, helpt afstand te nemen en vanuit een breder perspectief naar het werk te kijken en daar op te reflecteren, het open gesprek te voeren in gewone taal.
- Biedt inzicht in bevorderende en belemmerende factoren voor Goed Werk.
- Geeft professionals en leidinggevenden de durf om professionele ruimte te benutten.
- Levert bruikbare strategieën om inherente spanningen en dilemma’s binnen het werk van de professional te hanteren.
- Laat deelnemers ontdekken en benoemen wat er nodig is om Goed Werk in de praktijk te brengen.
- Geeft een impuls aan de intrinsieke motivatie en beroepstrots van deelnemers
- Zorgt ervoor dat deelnemers zich meer eigenaar van de kwaliteit van hun werk voelen
- Geeft deelnemers het inzicht dat hun cirkel van betrokkenheid vaak groter is dan hun cirkel van invloed en hoe ze op zoek kunnen gaan naar mogelijkheden om steeds de dialoog daarover aan te gaan.
Opdrachtgevers
Stichting Beroepseer heeft ruime ervaring met de uitvoering van de Goed Werk Aanpak. Binnen de overheid heeft de Stichting Beroepseer Goed Werk Plaatsen en Goed Werk Trajecten uitgevoerd bij:
- Ministerie van Infrastructuur & Milieu
- Ministerie van Economische Zaken & Klimaat
- Ministerie van Binnenlandse Zaken & Koninkrijksrelaties
- Belastingdienst MKB
- Douane
- OM
- Nederlands Register voor gerechtelijk deskundigen (NRGD)
- Haags gerechtshof
- Ingrado
- Gemeente Zaanstad
- Gemeente Midden-Delfland
In deze programma’s gaven de deelnemers door het uitwisselen van verhalen betekenis aan hun professionele ervaringen. Deze ervaringen hadden betrekking op het ‘hart van de professie’: de professionele verantwoordelijkheid. Het versterkte de individuele en de gezamenlijke professionele identiteit en de onderlinge verbondenheid.
Benieuwd wat onze Goed Werk Aanpak voor jouw organisatie kan betekenen? Neem dan contact op met Maurits Hoenders: m.hoenders@beroepseer.nl.
De REVIEW Methode
Sinds eind 2017 heeft de Stichting Beroepseer een overeenkomst gesloten met het UMC Utrecht om de REVIEW methode als onderdeel van haar Goed Werk Aanpak te kunnen gebruiken. De REVIEW methode (Reflecting and Evaluating Values Implicit in Education at the Workplace) is ontwikkeld door dr. Hanneke Mulder en collega’s in het Universitair Medisch Centrum, Utrecht. Hij is bedoeld om reflectie over de professionele cultuur in groepen te faciliteren en die cultuur bespreekbaar te maken. In eerste instantie is de methode ontwikkeld in het kader van de opleiding van AIOS (artsen in opleiding tot specialist) en coassistenten. In een later stadium is hij geschikt gemaakt voor andere professionele contexten.
De REVIEW methode gaat uit van het idee dat een groepscultuur sterk bepalend is voor de resultaten van de groep of afdeling en voor het welbevinden van professionals. Op individueel niveau is het doel van de methode dat de deelnemers zich bewust worden van de bestaande groepscultuur. Individuen passen zich namelijk vrijwel automatisch aan de geldende cultuur aan (socialisatie). De methode wil individuele professionals bewust maken van het feit dat zij altijd op één of andere wijze bijdragen aan de cultuur waarvan ze deel uitmaken, en wil hen stimuleren om daarin bewuste keuzes maken. Binnen groepen kan de methode bovendien worden gebruikt om verschillende percepties van de eigen groepscultuur onderling te vergelijken en de bestaande cultuur te evalueren en desgewenst te veranderen.
Hoe ziet de methode eruit? Met de REVIEW-methode brengen deelnemers een professionele cultuur in kaart aan de hand van vijftig stellingen over observeerbaar gedrag. Het gaat daarbij steeds om gedrag dat van de betreffende professionals (bv artsen, ambtenaren) verwacht wordt. Bijvoorbeeld: “Wij nemen de tijd voor elke klant”, “Wij laten waardering blijken aan collega’s”, “Wij stellen vragen als we iets niet weten”. Deelnemers scoren, met behulp van een raster, een set van 50 stellingen over cultuur bepalend gedrag van “minst kenmerkend” naar “meest kenmerkend”. Die gedwongen rangordening doet recht aan de dilemma’s die ontstaan door deels conflicterende eisen en verwachtingen in de dagelijkse praktijk. Met REVIEW worden de, vaak impliciete, prioriteiten en keuzes van de groep, die de cultuur bepalen, zichtbaar. Het uiteindelijk doel is om het gesprek op gang te brengen over de geobserveerde en wenselijke groepscultuur. De REVIEW methode is dus een reflectie-instrument en is niet bedoeld om een normatief oordeel (goed of fout) te vellen over de bestaande cultuur. Het stelt de deelnemers in staat op een gestructureerde wijze na te denken over de cultuur binnen hun groep of afdeling, waarna zij zelf kunnen vaststellen hoe ze die cultuur beoordelen en wat ze er eventueel aan zouden willen veranderen. De REVIEW methode beoogt daarmee op een niet-normatieve wijze een basis te leggen voor gedrags- en cultuurverandering.
Referenties
Hanneke Mulder, Edith ter Braak, H. Carrie Chen & Olle ten Cate (2018) Addressing the hidden curriculum in the clinical workplace: A practical tool for trainees and faculty, Medical Teacher, DOI: 10.1080/0142159X.2018.1436760
Testimonials
“Voor mij is de winst van deze bijeenkomsten vooral geweest dat we als groep de tijd hebben genomen om naar elkaar te luisteren en open hebben gesproken over rollen, kernwaarden en de toekomst. De bijeenkomsten hadden een heldere opbouw en er was genoeg ruimte voor eigen inbreng, iedereen kwam voldoende aan bod. Ik denk dat deze bijeenkomsten zeker onze onderlinge samenwerking en begrip voor elkaar heeft verbeterd, rollen en verantwoordelijkheden zijn duidelijker geworden, waardoor we nog beter als een groep kunnen functioneren.”
“Het Goed Werk Traject heeft voor onze organisatie opgeleverd dat medewerkers zich veel meer bewust zijn van de waarden die zij belangrijk vinden voor het uitvoeren van hun werk. Ook hebben ze meer zicht op wat zinvol werk voor hen betekent. Zij weten dat hun cirkel van betrokkenheid groter is dan hun cirkel van invloed en zijn nu op zoek naar mogelijkheden om steeds de dialoog daarover aan te gaan. Het traject helpt de organisatie om goed en steeds beter werk te leveren met meer (ruimte voor) zingeving.”
Wegens een probleem met betrekking tot de samenwerking met een andere afdeling binnen onze organisatie, zijn wij in contact gekomen met Stichting Beroepseer. Tijdens twee sessies zijn wij gezamenlijk tot de kern van het probleem gekomen en hebben wij nieuwe werkafspraken kunnen maken. De opbouw van het programma heeft er voor gezorgd dat wij wederzijds begrip en vertrouwen kregen en, samen, oplossingsgericht gingen denken. Dit hebben wij kunnen bereiken door de opbouw van het programma en de goede gespreksleiders.
Communicatie in de breedste zin van het woord is wel een kernbegrip welke als een rode draad door het programma heenloopt. Enorm prettig is dat het (dieper) kennismaken met collega’s in de keten, welke direct of indirect te maken hebben met de casuïstiek. Over de 2 dagen kwamen collega’s steeds meer tot wederzijds begrip en oplossingen. Door de rustige wijze van werken, herhalen en individuele aandacht werd de groepscohesie versterkt welke leidde tot een oplossing van de problematiek rond de gehandicaptenparkeervergunning.