Waarom Stichting Beroepseer het Manifest Vrije Artsenkeuze steunt

Stichting Beroepseer heeft besloten het Manifest voor een Vrije Artsenkeuze te ondersteunen. Met een heleboel andere maatschappelijke organisaties en heel veel Nederlandse burgers roept ze de Eerste Kamer op om het wetsvoorstel dat de vrije artsenkeuze beperkt niet te aanvaarden.

Het ingediende wetsvoorstel beoogt artikel 13 van de Zorgverzekeringwet (ZVW – artikel 13.1) te wijzigen. Op deze site van Beroepseer is eerder door Yvonne van Kemenade haarfijn uitgelegd wat dit wetsvoorstel betekent. Heel kort samengevat, komt het erop neer dat er weer een stuk meer macht gaat naar de zorgverzekeraars ten koste van patiënten, zorginstellingen en artsen. Zorgverzekeraars mogen door de wetswijziging een polis aanbieden waar de patiënt uitsluitend nog vergoeding krijgt voor door de zorgverzekeraar geselecteerde zorgaanbieders. Kiest de patiënt voor andere dan de geselecteerde dan zal hij/zij dat zelf moeten betalen.

Dit past in het jarenlange streven van de overheid om de zorgverzekeraars in eenzelfde soort positie te brengen als bijvoorbeeld  Albert Heijn in de supermarktwereld vervult. Albert Heijn is een grote speler en kan bij de inkoop van producten vergaande eisen stellen. Bijvoorbeeld in 2005 eiste Albert Heijn een korting op de 600 grams verpakking van de ontbijtkoek van Peijnenburg. De koekfabrikant besloot toen niet meer te leveren aan AH. In 2013 besloot AH zijn leveranciers 2% minder te gaan betalen voor hun producten.

Het kerndoel van het wetsvoorstel is dus verdere vergroting van de inkoopmacht van verzekeraars om de zorgkosten te drukken. De onderhandelingspositie van de verzekeraars wordt groter als zij zorgaanbieders tegen elkaar kunnen uitspelen en kunnen uitsluiten en zo dwingen aan hun voorwaarden wat betreft prijs en kwaliteit te voldoen.

De voorstanders van het wetsvoorstel bezweren dat de vrije artsenkeuze helemaal niet in gevaar is. Immers, verzekeraars moeten ook nog een restitutiepolis blijven aanbieden. Daarbij mag de patiënt toch nog gewoon zelf kiezen naar welke arts of zorginstelling hij/ zij wil? Alles wordt vergoed. Wat ze er niet bij vertellen is dat het zeer waarschijnlijk is dat de verzekeraars de naturapolis een stuk goedkoper zullen gaan maken dan de restitutiepolis. Daarmee zullen zij de verzekerden verleiden om over te stappen op de naturapolis. De naturapolis wordt de polis voor de mensen die zich de vrije keuze niet meer financieel kunnen of willen veroorloven. Het valt te verwachten dat de verzekeraars de naturapolis zo aantrekkelijk mogelijk zullen maken, omdat ze daarmee hun macht over de zorgaanbieders flink kunnen vergroten. Ze zullen daarvoor een salamitactiek kiezen: eerst zullen de twee polissen weinig in prijs verschillen; maar in de komende jaren zullen de verschillen steeds groter worden om zoveel mogelijk mensen te verleiden voor de naturapolis te kiezen. En daarmee zal de inkoopmacht van de verzekeraars zich tot Albert Heijnhoogte ontwikkelen.

Deze ontwikkeling staat haaks op een van de diepgewortelde overtuigingen van Stichting Beroepseer. Het is volgens de Stichting van fundamenteel belang voor goed werk dat professionals individueel en gezamenlijk eigenaar zijn van hun beroepskwaliteit. Dat fundamentele principe – uitgewerkt in het boek Beroepstrots (2009) wordt stelselmatig uitgehold. Uiteindelijk is het wetsvoorstel de zoveelste – en niet te onderschatten – stap richting een zorgstelsel waar de arts gereduceerd wordt tot uitvoerder van de verzekeraar(s). De Stichting acht bekwame, betrouwbare, maar ook betrokken artsen de pijlers van goede zorg.
Het Ministerie van VWS ziet de zorg vooral als een vraagstuk van de verdeling van macht en geld. Dit gaat ten koste van de beroepseer en de intrinsieke motivatie (betrokkenheid) van artsen en daarmee ook uiteindelijk ten koste van de kwaliteit van het werk. De betrouwbaarheid van artsen – hun beroepsethiek – komt in toenemende mate onder druk te staan.
In de afgelopen jaren is al gebleken dat het beroepsgeheim aangetast is door de toegenomen macht van verzekeraars. Dit heeft – onder andere door invoering van de Diagnose Behandelingscombinaties (DBC) – al heel wat deuken opgelopen.
Verder heeft het zorgstelsel inmiddels geleid tot zo’n administratieve lastendruk tot in de spreekkamer dat artsen weinig tijd nemen voor een goed gesprek met hun patiënten. Daarom heeft men nu het idee ontwikkeld dat artsen ook betaald moeten gaan worden voor een goed gesprek met hun patiënt. Dit doet denken aan de held Telephos uit de Griekse mythologie die gewond was door de speer van die bekendere held Achilles en alleen genezen kon worden met de roest van dat wapen. Kortom: een bizarre ontwikkeling, omdat nu juist van een goede arts verwacht mag worden dat hij/zij zelf moet kunnen besluiten wanneer een goed gesprek noodzakelijk is.
De blikvernauwing die de zorg tot macht en geld reduceert is al tot in de spreekkamers doorgedrongen.

Dit wetsvoorstel is – om een andere beeld uit de Griekse mythologie te gebruiken – de doos van Pandora. Iedereen die dit verhaal kent, zal weten dat die beter niet geopend kan worden.

Manifest voor vrije artsenkeuze: http://www.vphuisartsen.nl/manifest-vrije-artsenkeuze/

Consequenties van wijziging Artikel 13 van Zorgverzekeringswet voor u als verzekerde en voor beroepsgroepen, door Yvonne van Kemenade, Groepsblog Beroepseer, 19 maart 2014: https://beroepseer.nl