Welkom in het oerwoud van de zorg: De verzekerdenmarkt in beeld gebracht

Naar welke dokter kun je het beste gaan met orthopedische klachten? In ons zorgstelsel van gereguleerde marktwerking moet het niet moeilijk zijn deze vraag te beantwoorden. De patiënt, de zieke of iemand aan wie medische, paramedische of verpleegkundige hulp verleend moet worden is tegenwoordig een zorgconsument en hij of zij moet zich ook zo gedragen. Onder (zorg)consument wordt dan verstaan “een persoon die goederen en diensten consumeert, die worden geproduceerd in de economie”. In dit geval de zorgeconomie. Daarbij kijkt een consument of hij een product wil hebben en of hij het kan betalen.

Maar, daar wringt meteen al de schoen in ons zorgsysteem van gereguleerde marktwerking, schrijft Roland van Esch in de Nieuwsbrief Natuurlijk in beweging van juli 2015: “De zorgverzekeringsmarkt wordt gedomineerd door een klein aantal zeer grote zorgverzekeraars die direct invloed hebben op de kosten, de mogelijkheden en dus ook op de inhoud van de vele polissen (Ziet u door de bomen het bos nog?) Ook bepalen deze zorgverzekeraars na onderhandeling, wat medische professionals wel of niet kunnen en mogen doen en hoe vaak. Is dit een uitkomst van gereguleerde marktwerking?

Om als consument goed gebruik te kunnen maken van de beste behandeling moet je redelijk goed ingevoerd zijn in de zorg. Belangrijk is dat je destijds bij het afsluiten van je polis het vakje voor vrije artsenkeuze hebt aangekruist. Zo niet dan heb je te maken met meer regulering en minder met marktwerking. Gelukkig word je als (zorg)consument geholpen door de keuzehulpen van bijvoorbeeld Zorgkaart Nederland en Zorgverzekeraar CZ. De openingsvraag bij deze laatste is of je in Duitsland, België of Nederland geholpen wenst te worden. Bijzonder. Je krijgt geen ‘hits’ wanneer je de maximale medische zorg verlangt of wanneer je een arts met een 9 als rapportcijfer zou willen. Wanneer je eindelijk je arts of ziekenhuis naar keuze hebt gevonden, kun je zelfs controleren of de betreffende zorgverzekeraar contractuele afspraken met jouw voorkeur heeft …”

Van Esch heet vervolgens de consument “welkom in het oerwoud van de zorg met gereguleerde marktwerking!”. Volgt een overzicht van wat er de laatste tijd gebeurd is in de verzekerdenmarkt aan de hand van de zorgthermometer die jaarlijks wordt gepubliceerd door Vektis, informatiecentrum voor de zorg. Een greep uit de onderwerpen:

Overstapper
Per 1 januari 2015 is 6,8% van de verzekerdenpopulatie (1,1 miljoen) veranderd van zorgverzekeraar. Het percentage verzekerden dat sinds de invoering van de Zorgverzekeringswet in 2006 minimaal één keer van verzekeraar wisselde, bedraagt 31%.

Budgetpolissen
In toenemende mate is de afgelopen jaren interesse ontstaan voor selectieve zorgpolissen, ook wel ‘budgetpolissen’ genaamd. In 2015 waren er 16 van dergelijke polissen. 7% Van de verzekerden is via één van deze polissen verzekerd. Kenmerken van deze polissen zijn een lagere premie, keuze uit een beperkt aantal gecontracteerde aanbieders, een relatief lage vergoeding (dus hoge eigen betaling) bij gebruik van niet gecontracteerde
zorg (dit geldt met name voor de geestelijke gezondheidszorg), de verplichting geneesmiddelen of hulpmiddelen online te bestellen bij een bepaalde aanbieder en een beperkt aantal gecontracteerde ziekenhuizen voor bepaalde behandelingen.

Marktaandeel verzekeraars
In 2015 is 89% van de Nederlanders verzekerd bij één van de vier grote concerns: Achmea, VGZ, CZ en Menzis. Daarnaast zijn er vijf kleinere verzekeraars met een marktaandeeltussen de 0,9% en 3,2%. Dit zijn DSW, ONVZ, Zorg en Zekerheid, ASR en Eno. Sinds 2012, het jaar waarin het marktaandeel van Achmea het grootst was, is de verzekerdenportefeuille van Achmea met bijna 6% afgenomen. Het marktaandeel van VGZ groeide sinds 2012, maar in 2015 neemt het marktaandeel van dit concern af met ruim 2%. Het marktaandeel van CZ is sinds 2012 toegenomen met ruim 3%. Het marktaandeel van Menzis is ten opzichte van de andere grote concerns het meest stabiel.

Eigen risico
Het verplichte eigen risico is verhoogd van € 360,- in 2014 naar € 375,- in 2015. Naast het door de overheid vastgestelde verplichte eigen risico hebben verzekerden sinds 2008 ook de mogelijkheid een vrijwillig eigen risico te kiezen van minimaal € 100,- tot maximaal € 500,-. Naarmate het vrijwillige eigen risico hoger is, is de te betalen jaarpremie lager. In 2015 koos 12% van de verzekerden voor een vrijwillig eigen risico waarvan 69% voor het maximale eigen risico. De groep verzekerden met een vrijwillig eigen risico neemt jaarlijks toe.

DBC-productstructuur en tarieven 2016
Per 1 januari 2012 is prestatiebekostiging in de medisch specialistische zorg ingevoerd, met als prestatie- en tariferingsysteem, de DBC-productstructuur. Tijdens de jaren 2012, 2013 en 2014 is de productstructuur verder doorontwikkeld, met name om de medische herkenbaarheid te vergroten. Per 2014 zijn ook de tarieven van een groot aantal zorgproducten herijkt op basis van het kostprijsmodel van de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa).
In het DBC-pakket 2015 heeft NZa een aantal forse beleidswijzigingen doorgevoerd, zoals de invoering van integrale tarieven en de verkorting van de maximale doorlooptijd van DBC-zorgproducten Per 2016 wordt slechts een beperkt aantal inhoudelijke wijzigingen doorgevoerd mede om tegemoet te komen aan de wensen vanuit veldpartijen voor rust en stabiliteit in de bekostiging.

Andere berichten betreffen:
– de verpleegkundig specialist die onnodig aan de leiband zou lopen. Ze voeren veel minder taken uit dan wettelijk is toegestaan. Dat blijkt uit onderzoek van het Instituut Beleid & Management Gezondheidszorg van de Erasmus Universiteit Rotterdam.
– de nieuwe website Zorgprisma Publiek met feiten en cijfers over de zorg, eind mei 2015 gepubliceerd. De informatie is afkomstig van Vektis. Het betreft vooralsnog informatie over huisartsenzorg. De komende maanden wordt de informatie verder uitgebreid.
–  de NZa, het afnemen van zorgvolumes, Inspectie voor de Gezondheidszorg, spoedeisende hulplocaties.

Klik hier voor nummer van juli 2015 van Natuurlijk in beweging.