Aanzet tot een code voor deugdelijk bestuur in de zorg
Is een code voor deugdelijk bestuur nodig die geldt voor alle partijen in de zorg? Het is namelijk alleen van waarde als deze in lijn staat met de beroepseer van zorgverleners, men deze aan zichzelf belooft en ernaar handelt.
Vrijwel iedere zorgverlener heeft al eens vernomen van Hippocrates, een Griekse arts die leefde tot 370 v.C. Hij was grondlegger van wat in 2003 werd vertaald naar deze Nederlandse artseneed:
Zorgverleners hebben beloofd, aan anderen en hopelijk vooral ook aan zichzelf, naar deze of een vergelijkbare eed te handelen. Het bevat de belangrijkste waarden voor goede zorg waaronder het vooropstellen van het belang van zorgvragers. Zorgverleners mogen er dan ook op worden aangesproken dat zij alles in het werk stellen om vanuit hun beroepseer te handelen.
Tegelijkertijd is van belang, voor zowel zorgvragers als zorgverleners, dat de omgeving waarin zorgverleners werken op een positieve manier bijdraagt aan het kunnen handelen vanuit die beroepseer. Zo kan hun vakmanschap ten volste benut en verbeterd worden. En juist dit vraagt om meer dan deugdelijk handelen van alleen zorgverleners.
Het vraagt van leiders van zorgorganisaties, zorgverzekeraars, overheden, zorginstituten en eveneens patiëntenorganisaties ook te handelen in lijn met de beroepseer van zorgverleners.
Vrijwel al deze partijen in en om de zorg verkondigen geregeld terminologie als “de patiënt centraal” en “de menselijke maat”. Prachtige beloften die zeker van waarde kunnen zijn míts zorgverleners worden ondersteund in plaats van tegengewerkt in het handelen vanuit hun beroepseer. Dit alles vanuit slechts één belang: dat van de zorgvrager.
Een eed of code voor leiders van partijen in de zorg kan hierbij helpen wanneer deze in lijn staat met de beroepseer van zorgverleners, leiders deze vooral aan zichzelf beloven en dit ook naleven, vanuit deugden als moed, rechtvaardigheid, gematigdheid en wijsheid.
Tijd dus voor een eed van Aristoteles, welke die van Hippocrates aanvult? Weer eens een andere Griek, een van de grondleggers van de deugdethiek en geboren tijdens de laatste levensfase van Hippocrates…
Hieronder een aanzet om eens over na te denken (in lijn met de Nederlandse artseneed):
“Ik zweer/beloof dat ik zal zorgen dat zorgverleners in staat worden gesteld om hun vak zo goed als zij kunnen uit te oefenen ten dienste van hun en mijn medemens.
Ik zorg ervoor dat zorgverleners in staat worden gesteld om te zorgen voor zieken, gezondheid te bevorderen en lijden te verlichten.
Ik stel het belang van de zorgvrager voorop, eerbiedig diens opvattingen en zal ervoor zorgen dat zorgverleners enkel oog hoeven hebben voor het belang van de zorgvrager en het eerbiedigen van diens opvattingen. Ik zal mij inspannen om al hetgeen dat indruist tegen het belang van de zorgvrager te veranderen.
Ik zal aan de zorgvrager geen schade doen of extra leed toevoegen en zal dus bevorderen dat zorgverleners dat ook niet (hoeven) doen.
Ik zorg ervoor dat zorgverleners in staat worden gesteld om goed naar de zorgvrager te luisteren, de mens als geheel te zien, deze goed in te lichten en zo goed als mogelijk aan te sluiten bij wat er voor de zorgvrager toe doet.
Ik zorg ervoor dat zorgverleners geheim kunnen houden wat aan hen is toevertrouwd.
Ik zorg ervoor dat structureel onderdeel van het werk van zorgverleners is om te reflecteren, te leren, te verbeteren en de eigen kennis en kwaliteiten en die van anderen te bevorderen. Ik zorg ervoor dat daarbij de veiligheid geboden wordt om de grenzen van hun mogelijkheden te erkennen en zich open en toetsbaar op te stellen.
Ik ken mijn verantwoordelijkheid voor de samenleving en zal de beschikbaarheid en toegankelijkheid van de gezondheidszorg bevorderen.
Ik zal bevorderen dat zorgverleners geen misbruik (hoeven) maken van hun kennis, ook niet onder druk.
Ik zal zo het beroep van bestuurder in de zorg (bij een overheid, patiënten/koepelorganisatie, zorgverzekeraar, zorgaanbieder, etc.) in ere houden.
Dat beloof ik of Zo waarlijk helpe mij God almachtig”.