Over vrijbuitende vrijdenkers

Twee weken geleden heb ik hier gezegd dat ik elke week een andere broedplaats in Nederland voor het voetlicht zou gaan brengen. Ondertussen is mij een beter idee ingevallen: ik ga iedere week iemand anders uitnodigen die in een broedplaats zit of wie weet wel geïnitieerd heeft, om zelf het verhaal te vertellen op dit blog. Ondertussen is iedereen die spontaan een bijdrage wil leveren aan dit thema (of welk ander Beroeps(z)eer_thema dan ook uiteraard…) van harte welkom op het blog. Hoe meer zielen, hoe leuker, interessanter en levendiger het wordt.

Als verdere opmaat voor het specifieke thema ‘broedplaatsen in Nederland’:

Mensen, organisaties en samenleving hebben behoefte aan goed functionerende broedplaatsen. Aan vrijdenkers die met originele oplossingen voor ingewikkelde problemen komen. De weg ernaar toe is echter niet zo vanzelfsprekend en gemakkelijk. Hoe voorkom je dat een broedplaats verstart in regels?
Een broedplaats is iets bijzonders, het gaat om bezieling, enthousiasme, gedrevenheid en een bepaalde sfeer. Die breng je niet tot stand met regels, instructies en blauwdrukken. Die kun je hooguit een handje helpen door op een aantal kenmerken te letten, je daarvan bewust te zijn en op de juiste moment de juiste ondersteuning te geven. Of, en vaak is dat het beste, niets te doen en zo te voorkomen dat je het broedproces verstoort. Hierna worden enkele kenmerken genoemd waaraan je de echte broedplaatsen herkent.

Eindsituatie staat niet vast
In broedplaatsen willen mensen aan de slag met hun ongenoegen en verontwaardiging over wat in de samenleving of de organisatie gebeurt. Ze willen niet langer aan de kant staan, integendeel ze willen verantwoordelijkheid nemen en met anderen aan de slag gaan. Daarom komen ze ergens bij elkaar om nieuwe oplossingen te bedenken en om ideeën uit te werken. De eindsituatie staat meestal niet van tevoren vast en de visie is gericht op de langere termijn. Er zijn verschillende scenario´s en oplossingen mogelijk, waarbij kwaliteit en continuïteit vooropstaan. De deelnemers, vaak wildvreemden voor elkaar, komen met fantasierijke oplossingen en gaan daarbij risico´s niet uit de weg. Er ontstaan nieuwe inzichten door middel van kruisbestuiving. Het zijn creatieve kraamkamers waarbij vernieuwing centraal staat.

Lichte organisatievorm
De menselijke maat bepaalt de organisatievorm. De deelnemers organiseren zich daarom op verschillende manieren. Vooral informeel en ´licht´, met een minimum aan regels. De verschillende organisatievormen kennen korte communicatielijnen met allerlei dwarsverbanden. De structuur lijkt op de netwerkorganisaties van internet. Al werkende ontstaat een groep die het proces gaat trekken.

Actievelingen
Duidelijk is dat de deelnemers niet aan de kantlijn willen staan. Het zijn actievelingen die willen vrijbuiten en zich en zich bemoeien met de gang van zaken en serieus genomen willen worden. Daarom eisen ze speelruimte en handelingsvrijheid. Het zijn creatieve geesten die het gevoel willen hebben dat hun bijdragen ertoe doen, die erkend en gewaardeerd willen worden. Ze stellen hun tijd en capaciteiten beschikbaar en zijn niet bang voor hun eigen hachje. Indien nodig gaan ze in hun vrije tijd door. Het eigenbelang is ondergeschikt aan het belang van de broedplaats. Ze nemen de ruimte om hun kwaliteiten in te zetten en voelen zich zo eigenaar van het probleem.

Persoonlijke betrokkenheid
De deelnemers in een broedplaats voelen zich verantwoordelijk voor wat in de samenleving, hun organisatie of bij de ander gebeurt. Een broedplaats ´bemoeit´ zich dan ook met allerlei ontwikkelingen. In de broedplaats kan, mag en moet iedereen die dat wil, meepraten over alles. Hij mag zijn zegje doen en zich ermee bemoeien. Daardoor wordt er veel ´gepolderd´ in broedplaatsen. Toch kunnen er, als dat nodig is, snel beslissingen worden genomen. De processen mogen voor buitenstaanders iets geheimzinnigs hebben, in principe zijn ze transparant, de deuren staan open. Deelnemers doen mee in betekenis te geven aan hun leven.
Ontmoeting, fysiek en/of virtueel is voor hen een heel belangrijk element. Vaak vinden die in een informele sfeer plaats. De locatie is erg persoonlijk.

Onverwachte verbanden
Samen zetten ze een netwerk op van mensen, binnen en buiten de broedplaats, die belang hebben bij het betreffende thema. Mensen die elkaar willen helpen, zoeken elkaar op of worden bij elkaar gebracht. Dan zie je onverwachte verbanden tussen actoren ontstaan en ruimte voor spontane en informele netwerken. Er komen allerlei nieuwe netwerken en allianties tot stand. Internet vervult daarbij een belangrijke ondersteunende functie. Dat biedt de voorwaarden on met elkaar in een creatieve manier verschillende oplossingsrichtingen te onderzoeken.

Informele samenwerking
De samenwerking is informeel, ook met andere groepen. Met z’n allen gaan ze een creatief proces aan, het gemeenschappelijke doel staat voorop. het proces is de groep verloopt in het begin vaag en warrig, na bepaalde tijd ontstaan gemeenschappelijke doelrichtingen. Er is tijd en aandacht voor elkaar. Iedereen krijgt de kans om een bijdrage te leveren. Nieuwe ideeën worden aan elkaar doorgegeven en snel uitgewerkt. Creatieve geesten en bijzondere gedachten worden gewaardeerd.

Grote nieuwsgierigheid
Mensen in broedplaatsen zijn erg nieuwsgierig en gedreven. Ook hebben ze een open blik.Ze kijken om zich heen, verwonderen zich over wat er gebeurt en staan open voor nieuwe ontwikkelingen en opvattingen van anderen. Indien nodig zetten ze zich af tegen de gevestigde orde en houden ze hun rug recht. Ze houden van volhouden en doorzetten. De klus moet af. Doordat ze laten zien dat en hoe het anders kan, tonen de deelnemers voorbeeldgedrag.

Open voor iedereen
In een broedplaats kan iedereen meedoen. Opleiding is minder belangrijk dan ervaring. Voor het uiteindelijke doel maakt het niet uit of iemand conciërge of directeur is, wel of geen baan heeft. Allerlei mensen van verschillende pluimage komen bij elkaar. Ze maken gebruik van elkaars kennis, delen die, willen van elkaar leren en hun ervaring verrijken met die van de ander. Wie het weet, mag het zeggen.

Invloed
Broedplaatsen maken deel uit van het organisatorisch en maatschappelijk krachtenveld. Ze proberen bovengronds, en indien het niet anders kan, ondergronds, invloed te verwerven in het krachtenveld en zijn niet bang de arena te betreden.

tot slot:

GROTE VALKUIL

De grootste bedreiging voor broedplaatsen is dat ze het karakter krijgen van een vergadering, want daardoor worden ze te afhankelijk van de doelen van de organisatie. Dan verdwijnen de ziel, het enthousiasme, de spontaniteit en het elan, de typerende kenmerken van een broedplaats. Het resultaat is vlees noch vis, geen broedplaats, geen vergadering.

Bron: De Broedfactor van Peter Camp

Het zal duidelijk zijn ondertussen, waar het bij een broedplaats in de kern om gaat, de moed om out of the box te komen, om ongebruikelijke en ongewone dingen te denken en te doen!

Inspiratie: