- Dit evenement is voorbij.
Doemdenkers en optimisten
2 oktober 2023 | 20:00 - 21:30
Lezing en gesprek door geschiedfilosoof Eelco Runia en historicus Eleá de la Porte in Nijmegen op maandag 2 oktober 2023.
De wereld gaat naar de knoppen, aldus de doemdenkers op de opiniepagina’s. Zij zien een groeiende inkomenskloof, een opwarmende aarde en jongeren die steeds meer stress ervaren. Niks aan de hand, werpen de optimisten tegen: de wereld is nog nooit zo’n prettige plek geweest. En het wordt alleen maar beter. Hoe kunnen die twee visies naast elkaar bestaan? Kom en luister naar historicus Eleá de la Porte over het historische debat over vooruitgang en verval en naar filosoof Eelco Runia over welvarende samenlevingen die hun eigen vijand zijn.
Red Queen History
Voor Nederlanders was het leven nog nooit zo makkelijk. Robots stofzuigen ons huis, eten plukken we van de supermarktschappen en met een veeg over je telefoonscherm heb je toegang tot kennis. Toch zijn we niet gelukkig, observeert geschiedfilosoof Eelco Runia. Hoe kan dat?
Runia werkt aan een theorie over wat hij de Red Queen History noemt: het feit dat we ons leven technologisch vergemakkelijken, maar ons leven niet gemakkelijker voelt. Waarom kunnen we niet op onze lauweren rusten, vraagt hij zich af. Zijn antwoord: we maken ons eigen leven expres moeilijk. Want alleen dan kan een samenleving zich ontwikkelen en daardoor voortbestaan.
De achttiende eeuw als spiegel
Historicus Eleá de la Porte laat zien dat de discussie over vooruitgang of verval al twee eeuwen oud is. Ook in de achttiende eeuw hadden de inwoners van Nederland het idee dat ze in een tijd van neergang leefden. De ‘gouden’ zeventiende eeuw was achter de rug, het leek slechter te gaan met de Nederlandse handel en de een na de andere ramp trof de Republiek. Tegelijkertijd waren er ook optimisten. Die zagen vooral nieuwe wetenschappelijke ontdekkingen, steeds slimmere filosofen en steeds creatievere kunstenaars. Ja, hun eigen eeuw, zo stelden ze, was de eeuw van de Verlichting.
De la Porte laat zien dat doemdenkers en optimisten één ding delen: ze observeren een lijn in de geschiedenis. Het enige verschil is de richting waarin ze die lijn zien gaan. Maar bestaat die lijn in de tijd wel? En als die lijn bestaat, waar leidt deze nu heen?
Eleá de la Porte geeft een lezing over het debat over vooruitgang en verval in de achttiende eeuw. Daarna zet Eelco Runia zijn Red Queen History uiteen. Onder leiding van historicus en programmamaker Adriaan Duiveman gaan de sprekers vervolgens in gesprek over de vraag waar het heen gaat met ons.
Datum en tijd: Maandag 2 oktober 2023, van 20:00 tot LUX, Mariënburg 38 – 39, Nijmegen
Entree: € 7,50 of € 5,-