Lezingenreeks over erfgoed/kwaad

Lezingenreeks Studium Generale in Leiden in april en mei 2023 over koloniale erfgoedkwesties.

In een bekende scène uit Indiana Jones and the Last Crusade worstelt onze held met een anonieme antagonist op het dek van een schip in een woelige oceaan. Het twiststuk is het Kruis van Coronado. Terwijl de golven op het dek slaan, schreeuwt Indiana Jones de bekende oneliner: ‘This is a very important artefact, it belongs in a museum!’. Veel zullen hem grif gelijk geven. Belangrijke historische objecten horen in een museum. Maar in welk museum? Die vraag wordt steeds vaker ter discussie gesteld. In het publieke debat lees je laatste jaren berichten over de teruggave van cultureel erfgoed wat verkregen is in de koloniale tijd.

De bekendste erfgoedkwestie betreft de Elgin Marbles in het British Museum, te Londen. In de negentiende eeuw kreeg Thomas Bruce, de zevende graaf van Elgin, toestemming van de Ottomaanse sultan om de marmeren beeldhouwwerken uit de friezen en metopen van het Atheense Parthenon te slopen. Sinds de Jaren 90 van de vorige eeuw woedt er een conflict over deze kwestie tussen Groot-Brittannië en Griekenland. Al lijkt er na decennia conflict nu toch beweging in de teruggave te komen. Maar voor veel verzoeken geldt dat (nog) niet. Ook in Nederland spelen erfgoedkwesties uit heden en verleden. Tijdens het koloniale bewind verzamelden ambtenaren, zendelingen, militairen en particulieren allerlei kunstvoorwerpen, etnografica en naturalia. Een enkele keer is iets teruggegeven. Zo werd in 1978 bijvoorbeeld het beeld van de godin Prajnaparamita teruggestuurd naar Java. En de laatste jaren komen er meer verzoeken. Zo verzocht de Indonesische regering onlangs de teruggave van onder meer de Lombokschat, de Koran van verzetsstrijder Teukoe Oemar en de fossiele overblijfselen van de Javamens. Maar hoe gaat een dergelijk repatriëringsverzoek in z’n werk? Hoe reageren musea op deze verzoeken? Welke juridische aspecten kleven aan erfgoedclaims? En beperken deze claims zich tot culturele artefacten? Die vragen en meer worden beantwoord in de lezingenreeks: Erfgoed/kwaad.

In deze lezingenreeks worden de koloniale kwesties rondom erfgoed vanuit verschillende expertises belicht. Classicus Patrick Gouw zal spreken over de Elgin Marbles, Daniel Soliman zal als egyptoloog en conservator kijken naar de museologische en museale kant van Egyptische erfgoed. Ook de rechtsgeleerde Evelien Campfens zal vanuit de juridische kant erfgoedrecht bespreken. En wetenschapshistoricus Andreas Weber zal kijken naar de koloniale kant van de Nederlandse natuurhistorische collecties van Indonesië.

Datum, tijd, plaats en aanmelden

Lezingen op donderdagavonden: 6, 20 april, 11, 25 mei, van 19.30-21.00 uur
Plaats: Lipsiusgebouw, zaal 019, Cleveringaplaats 1, Leiden

Theatervoorstelling De tranen van Ang – Een volksopera over helden die schurken blijken, familietradities en wederzijds onbegrip, met nagesprek op donderdag 13 april 2023, van 19.30-21.30 uur
Plaats: Academiegebouw, Telders Auditorium, Rapenburg 73,  Leiden
Entree: Gratis

Aanmelden voor de lezingen is niet verplicht, maar wordt wel gewaardeerd. Wie zich aanmeldt wordt op de hoogte gebracht van eventuele wijzigingen. Aanmelden op Studium Generale, Universiteit Leiden: www.universiteitleiden.nl/studium-generale/programma/erfgoed-kwaad