Onafhankelijkheid, is dat niet de kern van iedere professie?

Bij het vele slechte nieuws over niet-integer gedrag en malversaties in zowel publieke als particuliere instellingen, recentelijk ook goed nieuws over professionaliteit en goed werk. Neem Frank Miedema – immunoloog uit Utrecht – die met een aantal wetenschappelijke collega’s in verzet komt tegen de perverse prikkels waar wetenschappers aan worden blootgesteld, financiële prikkels, publicatiedruk, enz. Die tasten volgens hen de kwaliteit van wetenschappelijk onderzoek aan, maar ze hinderen ook het tot stand komen van onafhankelijke onderzoekagenda’s en vraagstellingen.

Neem Germ Kemper die als deken van de Amsterdamse advocaten in het geweer komt tegen het overheidsbeleid dat de onafhankelijkheid (en de toegankelijkheid) van de advocatuur aantast.
Onafhankelijkheid,  is dat niet de kern van iedere professie? Dan bedoel ik niet alleen de onafhankelijkheid in de engere en meer negatieve zin, zoals het niet partijdig zijn. Dan bedoel ik ook de onafhankelijkheid in de ruimste zin: het staan voor waarden en verantwoordelijkheden (naar cliënten toe bijvoorbeeld, of naar burgers toe), waar nodig tegen de verdrukking van specifieke belangen of korte termijndoelstellingen in.

Wellicht de geniepigste bedreigers van de beroepseer

Maar dat is dan gelijk ook het moeilijkste van iedere professie, moeilijker nog dan de kennis en de vaardigheden. Want dan kom je in discussie. Met je collega’s bijvoorbeeld. Of met je organisatie, of met je financier. Of met je politieke opdrachtgever. En niet in de laatste plaats: misschien ook met jezelf. Want je eigen belangen en je eigen drijfveren zijn wellicht de geniepigste bedreigers van de beroepseer.

Zouden die Haagse ambtenaren daaraan wel voldoende hebben gedacht toen ze op een speciale vergadering van hun politieke partij het voorstel voor de bouw van een nieuw cultuurpaleis (181 miljoen) aan een meerderheid hielpen, waardoor het een meerderheid in de gemeenteraad kreeg, terwijl een grote meerderheid van de Haagse bevolking tegen is?^*)

Natuurlijk, ook ambtenaren hebben alle burgerrechten. Maar is het denkbaar dat er omstandigheden zijn waarin je vanuit overwegingen van beroepseer zelf besluit zo’n recht even niet te gebruiken? In ieder geval: tegen het krantenbericht waarin dit werd vermeld is een campagne voor de verbetering van het imago van ambtenaren volstrekt kansloos.

^*) Zie Weg vrij voor Haags cultuurpaleis, door Alexander Bakker, De Telegraaf, 1 november 2013: www.telegraaf.nl