Wat gaan automatisering en robotisering van arbeid betekenen voor ons beroep en onze baan. Wetenschappers van de Universiteit van Oxford hebben becijferd dat over twintig jaar 47% van onze banen niet meer bestaat. Veel mensen worden vervangen door computers: van caissières tot apothekers, van vertalers tot chauffeurs, van accountants tot chirurgen.
Is er al iets te merken van het verdwijnen van banen?

Journaliste Elena Lindemans ging op zoek naar een antwoord voor het televisieprogramma Economische Zaken. Ze begon op de Tweede Maasvlakte, waar een van de allermodernste terminals bijna klaar is om in gebruik te worden genomen. Het blijkt dat in de toekomst 300 á 400 mensen nodig zijn in plaats van 700 á 800 voor dezelfde hoeveelheid werk.
“Op het imposante haventerrein zie ik vooral machines en geen mensen. Wat is het hier leeg en stil”, zegt Lindemans.
Voertuigen worden beheerd door systemen en niet meer door mensen. De kraanmachinist zit nu in zijn kantoor met een joystick voor beeldschermen en lost op die manier de schepen van hun lading. Hij vindt het leuk, zegt hij: “Het is beter voor mijn lichaam”.
De zelfrijdende auto is ook geen toekomstmuziek meer. Google heeft onlangs een nieuw model gepresenteerd zonder stuur, gas- en rempedaal dat mogelijk in 2015 op de markt komt.
Op de vraag of het een goed idee is dat robots het stuur gaan overnemen, antwoordt Rinie van Est van het Rathenau Instituut dat de gevolgen van automatisering voor onze maatschappij onderzoekt, dat we op een heel andere manier met mobiliteit zullen omgaan. Vrachtwagenchauffeurs, taxichauffeurs, koeriersdiensten zullen verdwijnen. Maar er zullen ook weer nieuwe banen bijkomen.

In een verpleeghuis in Oostende wordt een robot met de naam Zora – aanvankelijk ontworpen om bewoners te helpen met revalidatie-oefeningen – ingezet om interactieve dingen te doen, zoals spelletjes spelen met de ouderen en oefeningen met aan dementie lijdende mensen. Zora kan ook de krant voorlezen.
Journalisten laten zich assisteren door computerprogramma’s die informatie verzamelen en de Radboud Universiteit is bezig met het ontwerpen van een computerprogramma dat zelfstandig een tekst kan samenstellen over een gegeven onderwerp.

Aan het slot komt Rutger Bregman, historicus en schrijver, aan het woord die vertelt dat er weliswaar veel banen verloren zullen gaan in juist die segmenten waar we het niet zouden verwachten, zoals in de ITC en de administratie: “Ik denk wel dat het werk veel onzekerder wordt voor veel mensen. Maar ik geloof dat we ergens in deze eeuw af moeten van het dogma dat je per se moet werken voor je geld”. Hij is een voorstander van een basisinkomen: “We leven in een tijd dat de geschiedenis veel sneller gaat dan ooit. Wat nu een utopie is, kan straks werkelijkheid worden. De verzorgingsstaat was ook ondenkbaar”.

Nieuwe technologieën moeten ons leven gemakkelijker maken. Lindemans concludeert dat als er steeds minder banen zijn door technologie, wij arbeid anders moeten gaan waarderen en ervoor zorgen dat iedereen, met of zonder werk, toch een gezonde financiële basis heeft.

EZ: Voor jou tien robots? Zesde aflevering van de televisieserie Economische Zaken, uitgezonden op 6 juni 2014 op Ned. 2. Duur: 25 minuten. https://www.npostart.nl/ez/06-06-2014/VARA_101357548