Samenwerking in plaats van marktwerking en concurrentie in de zorg? Makkelijker gezegd dan gedaan…
Veel politici roepen om minder marktwerking en concurrentie en om meer samenwerking in de zorg. Dat is lang niet zo eenvoudig.
Veel veranderkundigen zullen het met mij eens zijn dat het relevant is om daarbij uitgerekend het volgende niet te onderschatten: echte samenwerking behoeft bovenal vertrouwen. En juist het tegenovergestelde daarvan is iets dat binnen het huidige zorgstelsel onder invloed van allerlei perverse prikkels nogal gestold is tussen diverse partijen in en rondom zorg. Iets dat schaadt, erin is gesleten en je niet zomaar even oplost: wántrouwen.
Dit is en wordt vergezeld door een zekere mate van wildgroei van en behoudzucht bij partijen in en rondom zorg. Onder meer deze combinatie maakt dat het een uitzonderlijk uitdagende opgave gaat zijn om te komen tot echte samenwerking binnen het huidige zorgstelsel. Een opgave die onder andere de vraag oproept in hoeverre de mensen bij diverse partijen in en rondom zorg, die het zover hebben laten komen dat onnodige complexiteit is toegevoegd aan die zorg, de mensen zijn die deze immense klus kunnen gaan klaren (uitzonderingen en goede voorbeelden daargelaten). In hoeverre die over echt leiderschap beschikken dat nodig is om hier de broodnodige beweging in te brengen. In hoeverre die, naast pleiten voor zorg vanuit de leefwereld, in doen en laten niet zelf blijven meebuigen met de systeemwereld en zich erdoor laten koloniseren. In hoeverre die consequent gaan handelen ten gunste van zórg, echte aandacht en vakmanschap. In lijn met de beroepseer van zorgverleners dus. In dat laatste staat namelijk slechts één belang echt voorop: het belang van burgers, patiënten, cliënten, verzekerden of hoe je de mensen die samen de zorg betalen ook wilt noemen.
En wat nu het aardige is: door hier in de volle breedte van de zorg wél op in te zetten zal zorg niet alleen beter worden, maar (juist daardoor) ook betaalbaar blijven. Het loont en is een stuk gezonder voor mensen. Voor mensen die zorg ontvangen en voor mensen die zorg verlenen. Onder andere politici moeten dat alleen wel echt willen zien. En daarbij ook het functioneren en waar nodig zelfs het bestaansrecht van diverse partijen in en rondom zorg ter discussie durven stellen. Zeker daar waar teveel ruimte wordt gelaten voor andere belangen die te veel indruisen tegen het belang dat voorop dient te staan in de zorg.
Luc Pluijmen