Directeur Laura van Geest van het Centraal Planbureau (CPB) heeft tijdens een relatiebijeenkomst van Zorgverzekeraars Nederland (ZN) in Den Haag een presentatie gegeven van Zorg en de Verkiezingen 2017. Traditioneel vindt de bijeenkomst plaats op de vierde dinsdag van september, dit jaar vallend op de 27e. ZN is de behartiger van alle zorgverzekeraars. Van Geest heeft gezegd dat zonder ingrijpen de zorgkosten de komende jaren fors verder stijgen en daardoor de groei van koopkracht op ‘nul’ zetten. Dat was de centrale boodschap.

Van Geest begon overigens met goed nieuws, schrijft ZN in een kort verslag van de bijeenkomst op haar site. Nederland is gezakt in de lijst van landen met de hoogste zorgkosten van de tweede naar de zevende plaats. Maar ze tekende daar meteen bij aan dat wij, bijvoorbeeld ten opzichte van Japan, achterlopen als het gaat om vergrijzing. Er komt bij ons dus nog een kostenstijging aan!

Stelselwijziging is duur
Met ‘Zorgkeuzes in kaart’ heeft het CPB – samen met de ministeries van VWS en Financiën – een staalkaart met opties voor maatregelen in de zorg gepresenteerd, zonder oordelen, maar wel met inzicht in de financiële effecten. Zo kun je kiezen voor een ander zorgstelsel, maar een stelselwijziging als zodanig helpt niet de kosten te drukken, zo heeft de OESO al eerder laten zien. Integendeel: zo’n wijziging leidt altijd tot gedoe en onzekerheid én tot forse transitiekosten. Voor een grote stelselwijziging in ons land schat het CPB die kosten op minimaal zo’n 5 miljard euro, verspreid over een aantal jaren. Om de kosten te beheersen zijn dus andere maatregelen nodig, waarvan Van Geest er diverse langs liep: van het ‘plukken van de zorgverzekeraars’ tot het sluiten van nieuwe hoofdlijnenakkoorden, ofwel ‘polderen binnen het stelsel’.

Nieuwe Agenda voor de zorg
Die laatste optie sloot aan bij de oproep van André Rouvoet, voorzitter van Zorg Nederland: laten we verder kijken dan de verkiezingscampagne en met elkaar vaststellen wat er éçht moet gebeuren om de kosten te beheersen. We moeten het niet alleen hebben over de verdeling van de kosten, hoe belangrijk dat laatste uit een oogpunt van solidariteit ook is, aldus Rouvoet. Hij riep op om evenals bij de start van het huidige kabinet met de partijen in de zorg een nieuwe Agenda voor de zorg op te stellen met een integrale visie op wat volgens de zorgpartijen nodig is in de komende kabinetsperiode. Wat hem betreft doen we dat zonder grote stelselwijziging (“doe dat de professionals in de zorg niet aan”), maar staan zorgverzekeraars wel open voor verbeteringen binnen het huidige stelsel, ook ten aanzien van hun eigen rol.

Solidariteit
Laura van Geest sloot haar inleiding af met een bespiegeling over solidariteit aan de hand van wat zij noemde ‘pijnlijke cijfers’: lager opgeleiden worden minder oud en hebben minder als gezond ervaren levensjaren. Dat gezondheidsverschil wordt voor een belangrijke mate verklaard door gedrag: meer rokers, alcoholgebruik en overgewicht dan hoger opgeleiden, en minder sporten en gezond eten. Een lastig, maar belangrijk probleem, dat meteen ook de vraag oproept: “Hoe paternalistisch willen we zijn?”.

Presentatie Zorg en de verkiezingen 2017, 27 september 2016: www.cpb.nl

Laura van Geest (CPB): zorgkosten dreigen alle groei koopkracht op te eten, Zorgverzekeraars Nederland, 28 september 2016: https://zn.nl

Zorg, CPB: www.cpb.nl/onderwerp/zorg

Follow the money (FTM), het multimediaal platform voor financieel-economische onderzoeksjournalistiek, is bezig te onderzoeken wat onze zorg zo duur maakt. FTM nodigt lezers uit deel te nemen aan het FTM Zorgpanel: “Ieder jaar geven we met z’n allen weer meer geld uit aan de gezondheidszorg. We zijn gefascineerd door dit verschijnsel en willen daarom de komende maanden diepgravend onderzoek verrichten. Hierbij vormen bureaucratie, verspilling en onzinnige zorg centrale thema’s. De prangende vragen kunnen we niet alleen beantwoorden. Door middel van het Zorgpanel doen wij geregeld een beroep op onze lezers. Ga naar: www.ftm.nl/dossier/wat-maakt-onze-zorg-zo-duur