2020 is het vijfentwintig jaar geleden dat het persoonsgebonden budget (pgb) werd ingevoerd. In die kwart eeuw heeft het pgb zich gemanifesteerd als een uitgelezen manier om de keuzevrijheid van zorgbehoevenden te waarborgen, maar heeft het ook kritiek te verduren gehad.

Het nieuwsportaal Zorg & Sociaalweb is een vijfdelige blogserie gestart over 25 jaar persoonsgebonden budget waarin de vraag wordt gesteld: Hoe heeft het pgb zich in de verschillende zorgdomeinen ontwikkeld? Het eerste deel, gepubliceerd op 29 september 2020, biedt een terugblik en is geschreven door Aline Molenaar, oprichtster van de landelijke vereniging Per Saldo voor mensen met een persoonsgebonden budget en Paul van Trigt, historicus

Aan de orde komen in het eerste deel:

• Introductie van het pgb in Nederland in 1995 als onderdeel van een golf van zg cash-for-care regelingen in Europa en de mondiale Independent Living-beweging
• Aansluiting bij marktwerking
• Markt en emancipatie
• ‘Vrije markt bureaucratie’
• Zorgfraude als politieke kwestie
• Verborgen emancipatie

Conclusie eerste deel van de serie:

Na 25 jaar is het de moeite waard om de emancipatoire werking van het pgb opnieuw op te poetsen. Het pgb is een mooi instrument voor eigen regie van mensen die levensbreed en levenslang afhankelijk zijn van hulp. Het geeft hen de mogelijkheid om die hulp naar eigen behoefte in te vullen, om zelf hulpverleners te kiezen en zorg en ondersteuning te krijgen op de plek en tijd waarop je het nodig hebt. Waar dit in de reguliere zorg niet kan. Helaas zijn er neveneffecten: sommige zorgaanbieders zien het pgb als mogelijkheid om geld te verdienen en er vindt – weliswaar op kleine schaal – fraude plaats. Bovendien is de bureaucratie vaak zodanig toegenomen dat budgethouders zich beperkt voelen. Waar marktwerking en het emancipatie-ideaal van independent living aanvankelijk goed samen leken te gaan, daar wordt dit huwelijk steeds vaker bedreigt door ‘vrije markt bureaucratie’: de overheid laat de ‘zorgmarkt’ niet aan de burger over, tenzij het gaat om onbetaalde zorg die door de gemeenschap wordt geboden.

Volgt een opsomming van zes voorwaarden waaraan een sterk en stevig pgb behoort te voldoen.

Het persoonsgebonden budget: 25 bewogen jaren, Zorg & Sociaalweb, 29 september 2020: www.sociaalweb.nl/blogs/het-persoonsgebonden-budget-25-bewogen-jaren

Nieuwsportaal Zorg&Sociaalweb is onderdeel van Berghauser Pont, kennis- en opleidingsinstituut voor de professional