Rapport Visitatie gerechten 2018: kwaliteit rechtspraak wordt bedreigd
De kwaliteit van de rechtspraak in Nederland wordt bedreigd. Door een tekort aan professionele medewerkers, financiële schaarste en gebrek aan visie. Dat constateert de Commissie Visitatie gerechten in het Rapport visitatie gerechten 2018. Goede rechtspraak, sterke rechtsstaat.
De voorzitter van de visitatiecommissie die de kwaliteitszorg van de rechtspraak heeft onderzocht schrijft in het Voorwoord: “Onze rechtspraak zich zich gesteld voor een belangwekkende, maar niet eenvoudige opdracht. Enerzijds is behoud van deskundigheid, visie, zorgvuldigheid en koersvastheid essentieel, anderzijds is veerkracht vereist: houding, gedrag en vaardigheden zullen moeten ‘meebewegen’ met de moderne samenleving die snel communiceert, via tal van digitale kanalen, die divers van samenstelling is en die bestaat uit mondige burgers met hoge verwachtingen van de kwaliteit van producten en dienstverlening.
De rechtspraak zou, als het goed is, de kenmerken van deze samenleving moeten weerspiegelen, net zoals andere overheidsorganisaties dit proberen te doen: ze zou divers van samenstelling behoren te zijn, toegankelijk, klantgericht, met snel verlopende gedigitaliseerde processen en een goede bereikbaarheid via digitale loketten. De realiteit is dat de rechtspraak anno 2018 nog lang niet aan al deze kenmerken voldoet. Er is dus werk aan de winkel.
De visitatiecommissie 2018 heeft in haar onderzoek gekeken naar wat de achterliggende oorzaken zijn van de diverse knelpunten. Op basis daarvan heeft zij een aantal concrete, constructieve aanbevelingen geformuleerd die de kwaliteit van de rechtspraak verder kunnen helpen”.
Het Advocatenblad schrijft in een reactie op het rapport: “Tempo en aard van de veranderingen die de rechtspraak probeert door te voeren zijn ontoereikend om het vertrouwen van de samenleving in de rechtspraak in de toekomst te waarborgen. Als de rechtspraak niet in staat is in rap tempo te moderniseren, bestaat de kans dat er van buiten wordt ingegrepen. ‘Een breed gedragen visie, een heldere toedeling van taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden en een omgevingsgerichte cultuur zijn dringend nodig om de rechtspraak toekomstbestendig te maken’, aldus de voorzitter van de visitatiecommissie, Joyce Sylvester.
De visitatiecommissie noemt het achterblijven van digitalisering van de interne processen, deels het gevolg van het falen van KEI*), exemplarisch voor de stagnerende modernisering van de rechtspraak. Het is samen met de personele krapte één van de oorzaken waarom rechtszaken onnodig lang duren.
De commissie legt de nadruk op drie problemen. De personele en financiële krapte legt teveel druk op medewerkers. Tekort aan rechters en ondersteunend personeel is structureel, diversiteit ontbreekt.
Er is geen heldere, breed herkenbare visie op de toekomst van de rechtspraak. Hoe taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden zijn verdeeld tussen de gerechtsbesturen en de Raad voor de rechtspraak is onduidelijk.
De gerechten zelf werken onvoldoende samen. ‘Eigenaarschap’ voor het grotere geheel ontbreekt vaak bij medewerkers”.
Noot
*) KEI = Programma Kwaliteit en Innovatie rechtspraak (KEI). Ministerie Veiligheid en Justitie: https://beroepseer.nl
De minister van Justitie en Veiligheid (JenV) en de Raad voor de rechtspraak willen de rechtspraak moderniseren. Dat doen ze samen binnen het programma KEI. De minister heeft hiervoor de benodigde wetsvoorstellen opgesteld. De Eerste Kamer heeft deze voorstellen halverwege 2016 aangenomen. De inwerkingtreding van KEI verloopt in fasen. Dit gebeurt sinds begin 2017. Het duurt een aantal jaren voordat alle voorstellen in werking zijn. In elke fase wordt 1 soort zaak gedigitaliseerd.
Voortgangsrapportage programma Kwaliteit en Innovatie, december 2017, Raad voor de rechtspraak: https://beroepseer.nl
Rapport visitatie gerechten 2018. Goede rechtspraak, sterke rechtsstaat, Commissie Visitatie Gerechten, maart 2019: https://www.rechtspraak.nl/SiteCollectionDocuments/Rapport%20Visitatie%202018.PDF
Vernietigend rapport over Rechtspraak, Advocatenblad, 22 maart 2019: www.advocatenblad.nl
Het Advocatenblad verschijnt 10 x per jaar. De redactie verzorgt ook de website en de digitale nieuwsbrief. Het Advocatenblad bestaat honderd jaar en is opgericht 15 januari 1918. www.advocatenblad.nl
Lees ook Reactie NVvR op rapport Visitatiecommissie. NVvR, 22 maart 2018: https://nvvr.org
U P D A T E
Bossche rechter is bezuinigingen beu en dient ontslag in, door René van der Lee, Brabantsch Dagblad, 23 maart 2019: www.bd.nl
“De politiek heeft niet veel op met
de bescherming van het recht”