“Nog nooit heeft het onderwijs zoveel mensen uit de armoede geëmancipeerd als vandaag, nog nooit waren zoveel mensen zo hoog opgeleid, en toch voelen we dat ons onderwijs geen antwoord geeft op de vragen van vandaag. Iedereen wil goed onderwijs, de leerlingen, docenten, ouders, schoolleiding, bedrijven, politici en ambtenaren. Maar samen creëren we blijkbaar uitkomsten die niemand wil”.

Aan het woord is Thieu Besslink, oprichter van onderwijsdenktank The Learning Lab, in een interview op de website van Werken aan onderwijs: “Vroeger was onderwijs redelijk overzichtelijk, zowel in de aantallen als in de helderheid van waar het voor diende. Dat is niet meer zo. Wanneer in een complexe samenleving leerlingen minder goed in rekenen en schrijven worden, dan is dat niet op te lossen door hogere eisen te stellen aan lezen en schrijven. Het is namelijk een symptoom van veel grotere ontwikkelingen, bijvoorbeeld die van globalisering of segregatie in grote steden. Kwaliteit van het onderwijs wordt bepaald door de mate waarin een school met haar partners in staat is om mensen een betekenisvolle plek in de samenleving te laten verwerven met de capaciteit om aan diens vitaliteit bij te dragen. Dat zal iedere school op een eigen manier doen, passend bij de eigen context”.

The Learning Lab, denktank voor leren en maatschappelijke ontwikkeling

De activiteiten van The Learning Lab beslaan meer dan het onderwijs alleen, aldus Besselink: “Om precies te zijn is The Learning Lab een denktank voor leren en maatschappelijke ontwikkeling. De meeste grote kwesties van het onderwijs kunnen niet binnen de kaders van het onderwijs worden opgelost, en vragen om een grotere verbinding met de maatschappelijke context waarvoor wij leren (de vragen van onze tijd) en een dieper begrip van waaruit we leren (motivatie). Waar het onderwijs aan moet voldoen of hoe het moet worden vormgegeven kan alleen aan de hand van die bewegende maatschappelijke context en de persoonlijke motivatie voor leren worden bepaald”.

The Learning Lab maakt onderwijs of doet onderzoek in de praktijk naar de condities waaronder gezamenlijk geleerd kan worden voor een veerkrachtige samenleving: “Dat doen wij door te spreken op bijeenkomsten en te publiceren, maar vooral door ‘laboratoria’ te maken waarin geleerd, ontworpen, en geëxperimenteerd wordt. Een laboratorium is in die zin  een ontwikkelplek in de vorm van leeromgevingen of onderwijsprogramma’s, of een plek waar visies en transitiepaden worden ontwikkeld voor scholen en andere organisaties om maatschappelijke meerwaarde te creëren”.

Een voorbeeld van zo’n onderwijslab is… “het project One Day a Dream School. In dat project hebben wij alle regels en structuren van een school en haar hele ecosysteem (leerlingen, ouders, bedrijven, de buurt, gemeente, docenten, et cetera) één dag opgeschort, en daarvoor in de plaats met elkaar de school zo georganiseerd zoals we die het liefst zouden zien (en de huidige uitdagingen aanpakt). Daaruit ontstaan nieuwe ervaringen en samenwerkingsverbanden, prototypen voor methoden, en tal van innovaties die de school vervolgens kan behouden of niet al naargelang de uitkomsten. Maar vooral zorgt zo’n dag ervoor dat mensen zichzelf in een bredere context kunnen plaatsen; een context waar zij aan bijdragen, en zich bij machte voelen zich te organiseren en een groter eigenaarschap over de school te nemen.”

Twee ontwikkelingen in het onderwijs

Besselink ziet twee ontwikkelingen in het onderwijs: “Er is enorm veel in beweging, maar ik zal er twee tegengestelde ontwikkelingen uitlichten. De drang naar harder afrekenen, toetsen, meten, en inkaderen staat lijnrecht tegenover een ontwikkeling naar meer zelforganisatie en creativiteit in het onderwijs. Beide zijn een teken van de tijd, beide zijn nodig, maar beide zullen de tweedeling moeten overstijgen en kijken naar welke structuur en meten de broodnodige vrijheid en creativiteit vruchtbaar kan maken, en welk type ruimte de vastgelopen controlemechanismen en structuren vruchtbaar kan maken”.

Op de vraag hoe hij het onderwijs van morgen ziet, antwoordt Besselink: “Als er iets vast staat voor mij dan is het dat het onderwijs geen uniform antwoord kan geven, maar een veelheid aan vormen moet toelaten waarin de kracht in de verscheidenheid zit. Alleen op die manier bouwen wij een veerkrachtige samenleving die zelf ook leert. We weten maar half voor welke wereld we opleiden, maar wat we wel weten is dat de leerlingen van nu die wereld vorm gaan geven. De droom school stelt leerlingen daartoe in staat”.

Lees het hele interview: Volledig interview: het onderwijs van morgen volgens Thieu Besselink, door Jori Stam op de website van Werken aan onderwijs: www.werkenaanonderwijs.nl (Website is opgeheven).

The Learning Lab: http://www.thelearninglab.nl