Onderwijsbesturen moeten beter gaan verantwoorden hoe zij het onderwijsgeld uitgeven en waarom. Ministers I.K. van Engelshoven en A. Slob van Onderwijs willen dat het bestuur gaat vastleggen hoeveel geld hun scholen krijgen, hoeveel reserves er zijn en hoeveel geld er gebruikt wordt voor het bestuur. De ministers volgen daarmee een advies van de Onderwijsraad op, zo schrijven zij 15 oktober 1018 in een brief aan de Tweede Kamer.

Een onderwijsbestuur krijgt geld in de zogeheten lumpsum¹⁾. Dat houdt in dat het bestuur zelf kan bepalen waar het geld aan wordt uitgegeven. De ministers vinden het belangrijk dat het bestuur zelf keuzes kan blijven maken over de uitgaven. Ze willen de lumpsum dan ook behouden en voorkomen dat die verder onder druk komt als het onderwijsbestuur niet goed verantwoordt waar het geld naartoe gaat.

Verantwoording

“Als een onderwijsbestuur niet goed uitlegt wat men met het geld doet, kan de maatschappij het vertrouwen in het onderwijsstelsel verliezen”, vreest minister Van Engelshoven. “Daarom is het cruciaal om goed te laten zien wat je met het geld doet en waarom. Bij vertrouwen hoort verantwoording”.

Volgens minister Slob zijn er al een aantal onderwijsbesturen goed onderweg met de verantwoording en zijn ook de sectororganisaties zich steeds bewuster van de noodzaak. “Maar het moet echt beter. Alle besturen moeten de wil hebben om het gesprek over hun financiële keuzes te voeren met de betrokkenen – ouders, leraren, medezeggenschapsraden, schoolleiders”, stelt hij.

Openbaar

De ministers vragen de besturen om zo snel mogelijk aan de slag te gaan met het beschikbaar maken van de gegevens. Ze gaan daarvoor een zogeheten benchmark²⁾ maken, waardoor de gegevens ook tussen onderwijsbesturen en scholen vergelijkbaar zijn. “De besturen die voorop lopen, kunnen dan het goede voorbeeld geven. De rest kan zich daaraan optrekken”, aldus Van Engelshoven.

De ministers gaan de wet aanpassen, zodat besturen verplicht worden om te laten zien hoe zij hun financiële middelen over de scholen verdelen. Hiernaast blijft ook de website online, waar alle jaarrekeningen van besturen (op bestuursniveau) vergelijkbaar zijn. Tevens wordt doorgewerkt aan het wetsvoorstel dat publicatie van het jaarverslag van een bestuur verplicht. Slob: “Met de keuze voor de lumpsum hebben scholen veel vrijheid. Daarvoor mag publieke verantwoording over deze publieke middelen terug verwacht worden”.

Ander voorstel: Besteed 70% lumpsum aan docenten en onderwijsondersteunend personeel

Frans van Haandel reageert op de site van het vakblad voor het onderwijs Didactief op het advies van de Onderwijsraad aangaande de lumpsum. Van Haandel is docent wiskunde bovenbouw havo/vwo en won in januari 2018 met oud-docent Hans Duijvestijn de Onderwijsblogprijs 2018 van de Onderwijsraad met de blog Waar is het extra geld voor het VO gebleven?

Volgens Van Haandel valt er nog wel het een en ander af te dingen op de plannen. Doelmatigheid van de besteding kan fors beter. Hij schrijft in Didactief: “De Onderwijsraad heeft helaas alternatieven voor de lumpsum slechts abstract bekeken. Daardoor is ‘geen alternatief voor de Lumpsum gevonden’ en is de ‘oplossing’ voor meer doelmatigheid bureaucratisch van aard, kort gezegd: ‘meer plannen vastleggen en resultaten controleren’. Een gemiste kans”.
Van Haandel schrijft vervolgens hoe het geld beter besteed kan worden.
Klik hier voor lezen van de hele blog Besteed 70% lumpsum aan docenten en OOP, door Frans van Haandel, Didactief, 5 oktober 2018: https://didactiefonline.nl

Reactie op het advies ‘Inzicht in en verantwoording van onderwijsgelden’ van de Onderwijsraad, Brief aan Tweede Kamer, 15 oktober 2018: www.tweedekamer.nl

Betere verantwoording onderwijsgeld nodig, Rijksoverheid, 15 oktober 2018: https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2018/10/12/betere-verantwoording-onderwijsgeld-nodig (Niet meer beschikbaar op Rijksoverheid. Ga naar https://rijksoverheid.sitearchief.nl/#archive en tik in zoekveld in grijze linkerkolom de titel van het nieuwsbericht)

Waar is het extra geld voor het VO gebleven? door Hans Duijvestijn, Frans van Haandel, Onderwijzerblog, 7 mei 2017: https://onderwijzerblog.wordpress.com

Zie ook: Het zwarte gat van de lumpsum, door Flip Bloem, 15 oktober 2018: https://didactiefonline.nl

Noot
1) Lumpsum is een betaling die in een keer wordt gedaan en niet in delen, ook wel partijprijs genoemd, of een forfaitaire of vaste prijs. Meer specifiek is lumpsum de financiering van scholen door de Nederlandse overheid, in Vlaanderen enveloppenfinanciering genoemd.

²) Benchmark is een ‘referentiekader’, een maatstaf om gelijksoortige zaken of diensten met elkaar te vergelijken om bijv. prestaties of resultaten te verbeteren.