Margo Trappenburg gaf in november 2016 een lezing op het congres Maatschappelijk. Werkt het nog een beetje? in het kader van het 70-jarig jubileum van de opleiding Maatschappelijk werk aan de Hogeschool Rotterdam. De opleiding gaat deel uitmaken van de bredere opleiding Social work.
Margo Trappenburg is bijzonder hoogleraar Grondslagen van het Maatschappelijk werk aan de Universiteit voor Humanistiek en universitair hoofddocent Bestuurs- en organisatiewetenschappen aan de Universiteit van Utrecht. Trappenburg gaf haar lezing de titel Lotte zoekt werk en betoogt dat je beter geholpen kunt worden door een betaalde hulpverlener dan door een buurvrouw of vrijwilligster die hulp biedt uit naastenliefde. De lezing gaat tegen de beweging van de participatiesamenleving in en pleit voor het behoud van het opleiden tot professioneel helper.

Maar hij is blijkbaar een uitzondering

Trappenburg begint met een satirische inleiding. Een schooldecaan is aan het overdenken wat voor advies hij zal geven aan een van zijn leerlingen, de zestienjarige empathische en sociaal ingestelde Lotte. Zij zou graag verpleegster willen worden, maar helaas, ze heeft geen aanleg voor bètavakken. Ze heeft wel aanleg voor mensen helpen. Maar daar is geen opleiding voor. En hoe de decaan ook peinst, hij kan maar geen geschikte opleiding vinden voor Lotte. Niet de psychiatrie, de ggz, de ouderenzorg, de verslavingszorg, zorg voor verstandelijk gehandicapten, mensen met een beperking.
Uiteindelijk oefent hij in gedachten een gesprek dat hij met Lotte zal hebben: “Lotte, de samenleving zit te springen om empathische meisjes als jij, maar de samenleving heeft daar geen geld voor over. Je krijgt er niet voor betaald. Dus je moet vooral wèl andere mensen blijven helpen, maar daarnaast moet je een manier vinden om in je onderhoud te voorzien. Of misschien kun je gewoon een partner zoeken die de kost kan verdienen voor jullie beiden”.
Ondertussen denkt de decaan dat hij zelf liever geholpen zou worden door een betaalde hulpverlener die dat doet omdat het zijn of haar vak is.
Maar hij is blijkbaar een uitzondering. De participatiesamenleving is bij politici en beleidsmakers mateloos populair.

Hulpverlening is een vak

Als de decaan zich tenslotte afvraagt of er voor hulpvaardige en empathische leerlingen als Lotte ooit nog een baan komt, krijgt hij een magistraal idee. Lotto zou rijke mensen kunnen gaan helpen. Rijke mensen hebben een werkster, of een kok, of een inwonende huishoudster. Velen van hen zouden niet meer zonder die hulp kunnen en dat is helemaal niet erg! Rijke mensen hebben een tuinman en die hoeft niet te proberen om hen te leren snoeien zodat ze daarna weer zelf hun tuin kunnen bijhouden. Als rijke mensen met zichzelf, met hun huwelijk of met hun kinderen in de knoop zitten, huren ze een therapeut, een psycholoog of een coach en die mogen ze, zo lang ze maar willen, om raad blijven vragen. Ze huren een personal shopper die hen helpt bij het kiezen van de juiste jurk.
Op hun werk hebben rijke mensen vaak een secretaresse en ook die is er gewoon om te helpen! Niemand vindt dat een directeur het na vijf of tien sessies ondersteuning weer zonder secretaresse moet kunnen. Niemand heeft het over aangeleerde hulpeloosheid als het gaat om rijke mensen. Opgelucht pakte de schooldecaan het dossier van Lotte erbij. En hij schreef: ‘Schoevers. Personal coach/shopper!!’ Met dikke uitroeptekens.

Hulpverlening is een vak waavoor mensen aanleg kunnen hebben en die ze verder kunnen ontwikkelen door het volgen van een opleiding. Voor mensen die goed zijn met mensen is het fijn dat er een opleiding voor hen is en dat de mogelijkheid bestaat van helpen je beroep te maken.

Klik hier voor lezing, gepubliceerd in het winternummer 2016 van het Tijdschrift voor Sociale Vraagstukken: Lotte zoekt werk, door Margo Trappenburg.

Website Margo Trappenburg: http://margotrappenburg.nl