Er wordt wel eens gezegd dat je een maatschappij kunt beoordelen door te letten op de manier waarop leraren, studenten en ouderen worden behandeld. Het Amerikaanse weekblad TIME magazine heeft verslag gedaan van een aantal ontmoetingen met leraren in de Verenigde Staten dat een onthutsend beeld schetst van de situatie waarin leraren verkeren. Wat zij vertellen is nauwelijks te geloven.
De titel boven het artikel is veelzeggend: I work 3 jobs and donate blood plasma to pay the bills. This is what it’s like to be a teacher in America. Je bent dus leraar met nog twee bijbanen en daarnaast ben je ook nog donor van bloedplasma. Dat is nodig omdat je anders niet kunt rondkomen.

Het beroep van leraar blijkt een zwaar ondergewaardeerd beroep te zijn. Het salaris van een leraar is niet genoeg om in eigen onderhoud te voorzien. Als een maatschappij op dit punt is beland, is er iets fundamenteels mis.

Een van de geïnterviewden die haar verhaal vertelt is de 52-jarige geschiedenislerares Hope Brown. Ze zit in een klaslokaal van de Woodford County High School in Versailles, Kentucky.
Voor twee keer per week afstaan van bloedplasma ontvangt Brown zestig dollar. Ze verdient er nog wat bij als ze enkele kledingstukken verkoopt aan een tweedehands kledingzaak. Dat is meestal net genoeg om de energierekening of een reparatie aan de auto te betalen. Dit financiële gegoochel is onderdeel geworden van haar dagelijkse leven. Dat had ze twee decennia geleden niet kunnen vermoeden toen ze met haar masterdiploma ging lesgeven op een middelbare school. Brown werkt vaak van 5 uur ‘s morgens tot 4 uur in de namiddag op haar school. Daarna vertrekt ze naar haar tweede baan, het bedienen van metaaldetectors en het tot de orde roepen van luidruchtige bezoekers van het sportcomplex Rupp Arena van Lexington. Om een extra centje bij te verdienen runt ze met haar echtgenoot ook nog een bedrijfje voor historische rondreizen.

Jarenlange acties

“Ik hou van lesgeven”, zegt Brown, “maar we worden niet betaald voor het werk dat we doen”.
Deze woorden zijn de leuze geworden van de Amerikaanse leraren in het openbare onderwijs. Ze voeren al jaren actie. In 2018 namen ze deel aan demonstraties in de hoofdstad van zes Amerikaanse staten, van Arizona tot Oklahoma.
Overal in het land staan leraren op om te demonstreren voor salarisverhoging en voldoende geld voor het openbare onderwijs. Hun woede en verontwaardiging hebben een snaar geraakt, uitmondend in een nationaal debat over de rol en de waarde van leraren en de toekomst van het openbare onderwijs.

De opstand van de leraren is jaren geleden begonnen. De VS tellen circa 3,2 miljoen leraren die voltijds werken, van basisschool tot middelbare school. Deze beroepsgroep is meer dan welke andere groep het zwaarst getroffen door de stagnatie. Gemiddeld verdienen zij volgens het Ministerie van Onderwijs minder dan in 1990.
De kloof tussen leraren en andere, vergelijkbare opgeleide professionals is nu het grootst volgens de statistieken. In 1994 verdiende een leraar in het openbare onderwijs in de VS 1,8 procent minder per week dan vergelijkbare professionals. In 2017 was dat 18,7 procent minder. De toestand is bijzonder grimmig in staten als Oklahoma, waar in het afgelopen decennium het inflatiegecorrigeerde salaris van de leraren werd verminderd met $ 8,000 in 2016. In Arizona werd het verminderd met $ 5,000.

Dat het openbare onderwijs steeds minder geld krijgt is ook te merken aan de verwaarlozing van de scholen, overvolle klassen, verouderde schoolboeken en versleten lesmateriaal.

De oorlog tegen het openbaar onderwijs

Al deze feiten zijn voor leraren het bewijs van een nu al decennialang durende oorlog tegen het openbare onderwijsstelsel. Aan de basis daarvan liggen de weerzin tegen de onderwijsvakbonden, de standaardonderwijsprogramma’s en de bezuinigingen. Om die redenen zijn er talrijke zg. charterscholen opgericht die gesubsidieerd worden door de overheid maar in wezen particuliere scholen zijn. In Wisconsin kwam de overheid in 2011 met een wet voor verlaging van het lerarenpensioen die leraren bovendien het recht ontnam als collectief te onderhandelen over hun salaris en hun rechten. In 2018 stemde de staat Colorado voor verhoging van de pensioengerechtigde leeftijd van leraren en vermindering van aanvullende voorzieningen.

Het gevolg hiervan was dat tussen 2008 en 2017 het aantal leraren in opleiding met 23 procent daalde volgens de American Association of Colleges for Teacher Education. Een ander gevolg is, blijkens een onderzoek uit 2015, dat 17 procent van de beginnende leraren binnen vijf jaar de school weer verlaat.

De maat was vol

Het inperken van hun rechten, waardoor leraren steeds minder te vertellen kregen op hun eigen school, gecombineerd met het verlies aan inkomsten, werd de leraren tenslotte teveel. De maat was vol.
Een golf van demonstraties kwam op gang in West Virginia. In februari 2018 liepen twintigduizend leraren mee in een mars. Leraren weigerden het klaslokaal te betreden totdat de staat hun eisen zou inwilligen: volledige vergoeding van een ziektekostenverzekering en verhoging van het salaris. Ze liepen in een mars naar de hoofdstad en deelden onderweg lunchpakketten uit aan leerlingen die normaal gesproken in aanmerking kwamen voor een gratis lunch op school. Na negen schooldagen van staking bond de staat in en ging akkoord met een loonsverhoging van vijf procent. Weken later leidde een soortgelijke staking in Oklahoma tot een eerste belastingverhoging sinds dertig jaar. Op die manier kon de salarisverhoging van de leraren worden betaald. Leraren in Kentucky en Arizona volgden.

Hoop en verzet

In juli 2018 verscheen het boek Resistance: Reclaiming an American tradition van Jeff Biggers waarin hij het huidige verzet beschrijft als een levende Amerikaanse traditie. Resistance is een kroniek van de moedige verzetsbewegingen, een baken van democratie, die de Amerikaanse grondwet en burgerrechten verdedigden.
Volgens lerares Hope Brown moet de strijd nú gestreden worden. Het is nu of nooit. Als bezuinigingen en privatisering van scholen doorgaan, waarschuwt ze, zal lesgeven ophouden als levensvatbare loopbaan in het onderwijs voor betrokken en ambitieuze mensen. Het werk dat ze doet noemt ze niet een baan, maar een roeping: “Ik ben niet echt een religieus mens, maar ik geloof dat ik er ben om leraar te zijn. Ik wil alleen maar dat dat financieel mogelijk is”.
Maar voor Brown gaat het niet alleen om wat zij en haar collega’s waard zijn. Zij zijn immers niet de enigen in het klaslokaal. Als het publiek zich schaart aan hun kant, zegt ze, doen ze dat uiteindelijk vanwege de kinderen.

Lees verder in het artikel in Time, waarin nog meer leraren vertellen over hoe zij overleven op een lerarensalaris:
I Work 3 Jobs And Donate Blood Plasma to Pay the Bills.’ This Is What It’s Like to Be a Teacher in America, door Katie Reilly en Haley Sweetland Edwards, Time Magazine, 13 september 2018: http://time.com/longform/teaching-in-america/?xi=time_socialflow_twitter&utm_medium=social&utm_source=twitter.com&utm_campaign=time

Lees ook Diane Ravitch’s blog – A site to discuss better education for all – over het artikel van TIME, 14 september 2018: https://dianeravitch.net

The West Virginia teachers’ strike is what real resistance looks like, door Jeff Biggers, The Guardian, 10 maart 2018: www.theguardian.com

Lees ook: De Wisconsin demonstraties en de speech van Kathleen Kennedy Townsend, Blogs Beroepseer, 11 juni 2011: https://beroepseer.nl

De strijd tegen de onttakeling van het openbaar onderwijs in de V.S., Blogs Beroepseer, 11 september 2013: https://beroepseer.nl/