Er blijken meer dan 8800 leraren, schoolleiders en onderwijsassistenten thuis te zitten. Ilse Zeemeijer schrijft in haar artikel Duizenden leraren zonder werk in Het Financieele Dagblad dat ondanks schreeuwende tekorten deze mensen een werkoosheidsuitkering krijgen en dat scholen, vakbonden en overheden dat mede aan zichzelf hebben te danken. De meerderheid van deze werklozen is 55 jaar of ouder en heeft recht op een uitkering tot aan de AOW-leeftijd.

Nu is het zo dat de meerderheid van deze zogenoemde ‘stille reserve’ niet meer voor de klas wil staan of ziet het ontslag dankzij extra WW-rechten als vorm van vroegpensioen. Wat is er aan de hand?

Onderzoeksbureau Regioplan heeft, in opdracht van het Ministerie van OCW, in 2018 met een enquête geprobeerd deze groep in kaart te brengen. Op basis van de antwoorden van 1700 mensen – die representatief zijn voor de hele groep – schat het bureau dat bijna 90% een onderwijsbevoegdheid heeft. Het merendeel (65%) stond voor de klas, gevolgd door managers (15%) en onderwijsondersteuners (10%).
Volgens onderzoeker Jos Lubberman van Regioplan is dat opvallend: “Je verwacht dat de werkloosheid, met name bij jongeren, meer een afspiegeling is van het personeelsbestand. Een bepaalde groep lijkt op het onderwijs afgeknapt”.

Stress en burn-out op nummer een

De redenen voor ontslag zijn divers, maar gezondheid staat met stip op één. Het gaat dan bijvoorbeeld om stress en burn-out, klachten die in het onderwijs vaker voorkomen dan in andere sectoren. Andere redenen zijn onvoldoende functioneren, een arbeidsconflict, boventalligheid en het aflopen van een tijdelijk contract.
Uit het eindrapport van Regioplan: “Een significant deel van de WW’ers heeft zich afgekeerd van het werken in het primair onderwijs vanwege de extra taken en grote werkdruk, zoals administratie persoonlijke leerplannen, passend onderwijs en dergelijke. De WW’ers noemen dit zelf het voornaamste obstakel bij terugkeer naar lesgevend werk in het primair onderwijs”.

Uit de slotconclusies van het eindrapport:

“Volle klassen, veel administratie en hoge werkdruk worden voor WW’ers als grootste belemmering ervaren voor een terugkeer naar het onderwijs. Echter, dit is een sectorbreed vraagstuk en niet puur verbonden aan re-integratie. De sector werkt hier momenteel hard aan met behulp van de werkdrukmiddelen. Als het gaat om werkdruk is het klimaat op scholen dan ook gewijzigd ten opzichte van het moment dat de WW’ers hun baan verloren. Een matchingpool biedt de mogelijkheid om die nieuwe praktijk te ervaren.

Een andere belangrijk onderzoeksresultaat is dat WW’ers nog steeds passie hebben voor het vak en graag met kinderen willen werken. Ook willen WW’ers graag aan het werk om meer persoonlijke voldoening te vinden. Daarnaast zien WW’ers invalwerk als mogelijke oplossing voor terugkeer naar werk. WW’ers die momenteel naast hun uitkering werken, doen dit veelal als invaller. Zij zeggen dat hierdoor de ervaren werkdruk wordt verlaagd. Zaken als administratie, ICT en persoonlijke leerplannen worden zo door de WW’er grotendeels omzeild. Als met al constateren wij dat er een mooie mix van ingrediënten aanwezig is om WW’ers te re-integreren in het primair onderwijs via invalwerk: matchingpools. Door via dergelijke pools de structurele inzet van WW’ers via invalwerk mogelijk te maken, kunnen belemmeringen voor re-integratie bij zowel WW’ers als werkgevers (gedeeltelijk) worden weggenomen”.

Lees het hele artikel: Duizenden leraren zonder werk, ondanks schreeuwende tekorten, door Ilse Zeemeijer, Het Financieele Dagblad, 23 oktober 2019: https://fd.nl (Bij registreren vijf artikelen gratis per maand).

Stille reserve in de WW – Onderzoek naar potentieel voor re-integratie in het po, Eindrapport Regioplan, door Thomas Dolman, Jos Lubberman en Bjorn Dekker, 14 mei 2019: www.regioplan.nl