De grootste order ooit heeft het maritieme concern IHC Merwede uit Sliedrecht binnengehaald. De opdracht ter waarde van ruim een miljard euro betreft ontwerp, engineering en bouw van in totaal zes pijpenleggers voor de Braziliaanse olie-industrie. De contracten voor deze zes schepen zijn getekend in augustus 2013.
De megaorder zal evenwel hoofdzakelijk werk opleveren – op de scheepswerven in Krimpen aan den IJssel en Kinderdijk – voor buitenlandse technici uit Polen en Roemenië. Het Algemeen Dagblad meldde op 29 augustus 2013 dat de scheepswerf Poolse lassers zoekt. Volgens directeur personeelszaken Bert van der Sluis “komen er 300 mensen extra aan het werk door de order. Van de nieuwe werknemers zal een relatief klein deel uit Nederland komen. Misschien een kwart”.

IHC Merwede zoekt lassers en andere technici in landen als Polen en Roemenië omdat ze in Nederland niet te vinden zijn. Van der Sluis: “De scheepbouwspecialisten die wij nodig hebben zijn er hier gewoon niet. Wel schrijnend met 700.000 werklozen in Nederland”.
Ook van de honderden banen die bij toeleveranciers ontstaan, zal een groot deel niet door Nederlanders worden vervuld, verwacht Van der Sluis. De reden: “in Nederland zijn er te weinig technici op mbo- en hbo-niveau om dit werk te doen. Het gaat om onder meer gespecialiseerd laswerk, machinebankwerk en leidingwerk: “Er melden zich soms timmerlui bij ons, maar die hebben echt te weinig kennis”. Je moet het diploma hebben, én recente werkervaring. Die mensen moet je in Nederland met een lampje zoeken”.
In landen als Polen en Roemenië is er juist een ‘maritieme cultuur’, aldus Van der Sluis: “Van oudsher veel werven die door het wegvallen van subsidies in in de problemen zitten”.

Het tij keren

Het tekort aan technici in Nederland is de laatste jaren extra nijpend geworden door de vergrijzing. Elk jaar gaan zo’n 70.000 Nederlandse technici met pensioen, maar het aantal leerlingen dat jaarlijks met techniek afstudeert is veel kleiner. Het tekort loopt in 2016 op tot zo’n 160.000 mensen, is berekend door de Universiteit Maastricht.
Dat bedreigt de Nederlandse economie ernstig, zegt branchevereniging FME-CWM. “Het zijn bedrijven die veel welvaart scheppen via de export. Maar als de technici hier niet te vinden zijn, is het gevaar dat de bedrijven het werk steeds buiten Nederland gaan doen”.

Vice-directeur Beatrice Boots van het Platform Bèta Techniek zegt dat het gebrek aan technici een welvaartsverschijnsel is: “Je ziet dat in alle landen. Als het land rijk genoeg is, denken veel mensen: ik ga mezelf lekker ontplooien met een studie die ik leuk vind, psychologie bijvoorbeeld. Want er is toch wel werk voor me”.

Bedrijven proberen met eigen bedrijfsopleidingen in Nederland het tij te keren. Die programma’s helpen volgens Boots al. Andere stimulansen zijn het Deltaplan Bèta/Techniek en het Techniekpact.
In het Deltaplan werken de ministeries van Onderwijs, Economische Zaken en Sociale Werkgelegenheid samen aan een integrale aanpak om meer jongeren te interesseren voor een studie en loopbaan in de bèta- en technieksector. De aanpak bestaat uit vier samenhangende hoofdlijnen: (1) aantrekkelijk onderwijs, (2) aantrekkelijke banen, (3) aantrekkelijke keuzes en (4) aantrekkelijke vestiging.

Techniekpact

In mei 2013 heeft het kabinet samen met werkgevers, het onderwijs en de werknemers- organisaties een Techniekpact gesloten. Het pact moet de aansluiting van het onderwijs op de arbeidsmarkt in de technieksector verbeteren en daarmee het tekort aan technisch personeel terugdringen. In het Techniekpact staan concrete afspraken tussen bedrijfsleven, onderwijs en overheid.

Het Techniekpact gaat ervoor zorgen dat jongeren gaan kiezen voor techniek omdat ze een duidelijk beeld hebben van wat ‘technologie’ of ‘techniek’ is. Dat hebben ze nu niet.
Jongeren hebben vooroordelen. Techniek zou saai zijn, moeilijk, ingewikkeld, of zou slecht betalen.
Om dat beeld te veranderen zetten basisscholen, instellingen voor voortgezet onderwijs, en bedrijven zich de komende jaren in voor uitdagend techniekonderwijs voor alle jongeren van 4 tot 18 jaar. Leerlingen moeten weer enthousiast worden voor techniek en technologie door hun nieuwsgierigheid te prikkelen en hen op een aansprekende manier het belang van techniek te laten zien.

Bron: Megaorder IHC, maar… geen vakman te vinden, door Maarten van Wijk, Algemeen Dagblad, 29 augustus 2013.

Verslag Goed Werk Hub: Op de bres voor het lager technisch onderwijs: https://beroepseer.nl

Het duwtje van Wim van de Merwe, docent metaaltechniek., Blogs Beroepseer, 15 december 2011: https://beroepseer.nl

Bas ter Steege, nationaal kampioen lassen, Blogs Beroepseer, 2 april 2013: https://beroepseer.nl