De overheid moet zeer terughoudend zijn met het opleggen van strenge wettelijke transparantieverplichtingen. Ze blijken overbodig. Dit schrijft Actal, het Adviescollege toetsing regeldruk in het advies aan de ministers van Economische Zaken en van Veiligheid en Justitie.

Transparantie is een groot goed. Iedereen wil goed geïnformeerd zijn om de juiste beslissing te nemen. Om zich te beschermen tegen onveilig gebruik van geneesmiddelen. Of om een verantwoorde keuze te maken voor voedingsmiddelen, kleding of financiële producten. En juist omdat die maatschappelijke roep om transparantie al zo luid is, moet de overheid zeer terughoudend zijn met het opleggen van extra, wettelijke transparantieverplichtingen.

Wanneer bedrijven in een bepaalde sector afspraken hebben gemaakt over de manier waarop zij consumenten informeren, zou dat voor de overheid het startpunt moeten zijn. Als bedrijven uit eigen beweging voldoende transparant zijn, kan regelgeving achterwege blijven. Is aanvullende regelgeving toch noodzakelijk? Zorg er dan voor dat de ervaren regeldruk zo laag mogelijk ligt door de spelregels voor goede regelgeving strikt te volgen.

Overheid leeft eigen spelregels voor goede wetgeving niet consequent na

Actal onderzocht veertien regelingen die verzekeraars, zorgverzekeraars, pensioenuitvoerders, levensmiddelenproducenten en bedrijven in de medische sector verplichten om openheid te geven over hun werkwijzen, producten, diensten en prestaties. Actal constateert dat sommige transparantieverplichtingen echt overbodig zijn. Verder is bij de meeste regelingen het ‘why’ onvoldoende beschreven, en is niet duidelijk of minder belastende alternatieven zijn onderzocht. Waarom staat bijvoorbeeld in de wet dat zorgverzekeraars inzicht moeten geven in de verzekeringspremie? Zij bieden dit inzicht sowieso al, ook zonder de wettelijke verplichting. In andere gevallen is de verplichting meer belastend dan nodig: de wet schrijft informatieverstrekking op papier voor, in een situatie waarbij digitale verstrekking in de praktijk al was ingevoerd. Het onderzoek laat ook zien dat soms niet voor de meest effectieve vormgeving is gekozen. Zo moet in de zorg het digitale BIG-register transparantie bieden aan consumenten en patiënten. In de praktijk blijkt dat zij dit register niet of nauwelijks raadplegen. “Als de wetgever zijn eigen spelregels voor goede wetgeving consequent had nageleefd, had hij dit kunnen voorkomen”, zegt Jan ten Hoopen, collegevoorzitter van Actal.

Beperk de regeldruk door eigen spelregels te volgen

Om de regeldruk rondom transparantie zo laag mogelijk te houden, moet de overheid bij elke verplichting eerst goed kijken of de gewenste informatieverstrekking al deel uitmaakt van de bedrijfsvoering: in zo’n geval is een nieuwe verplichting niet nodig. Als een regeling nodig blijkt, moet de overheid branches en sectoren voldoende ruimte geven om zelf invulling te geven aan de transparantieverplichting: een uitgebreide gebruiksaanwijzing is dan niet nodig. En de verplichting baseren op gegevens die bedrijven sowieso vastleggen en laten sporen met de momenten die goed aansluiten op het communicatie- en/of productieproces van bedrijven.

Zie: Transparantie is een groot goed, maar beperk de regeldruk voor bedrijven, Actal, 22 februari 2017: www.actal.nl

U P D A T E

Na 17 jaar advisering over regeldruk van voorgenomen en bestaande wetgeving houdt Actal, het Adviescollege toetsing regeldruk, per 1 juni 2017 op te bestaan. Actal is opgevolgd door ATR, Adviescollege toetsing regeldruk: https://www.atr-regeldruk.nl/