Op het vijfde Landelijk Juridisch Jaarcongres voor docenten aan de Vrije Universiteit (VU) in Amsterdam op 29 januari 2016 was het thema: De jurist en de academische juridische opleiding in de 21e eeuw. Op de website voor juristen Mr. Online verscheen een verslag van het congres. De kop boven het verslag bevat een citaat van Jaap Winter die de juridische sector de maat genomen heeft. Hij vindt dat “juristen faalden als beroepsgroep”.
Winter leidde het congres in en hield de aanwezigen een spiegel voor: “Als we alleen kijken of iets juridisch kan, zonder oog voor de maatschappelijke consequenties, dan falen we als jurist”.

Met deze uitspraak zullen velen het eens zijn. Winter is voorzitter van het College van Bestuur van de VU. Eerder was hij advocaat bij De Brauw en hoogleraar bij de Erasmus Universiteit en de Universiteit van Amsterdam. Terugblikkend op de financiële crisis constateerde hij dat de banken de klappen hebben opgevangen. Hij verwees naar de bankiers van Goldman Sachs die mandjes aandelen verkochten waarvan ze wisten dat die in waarde zouden dalen. Toen ze ter verantwoording werden geroepen, was hun reactie: “We hebben geen enkele wet overtreden”. Dezelfde reflex hadden veel juristen. “Maar dat voldoet niet”, meent Winter.

“Wij juristen bleven buiten schot, maar waar was onze integriteit? Wat hebben wij werkelijk gedaan om de problemen te voorkomen? Te weinig, mezelf inbegrepen. Ofwel we wisten dat financiële producten niet deugden, en we deden niets. Of we wisten het niet. In beide gevallen hebben we als beroepsgroep gefaald”, Om daar aan toe te voegen: “We zijn er ook niet voor opgeleid”.

Vraag ook of het moreel kan

Dat moet dus beter: “Als we onze studenten niet opleiden om metajuridische vragen te stellen, dan schieten we tekort. Want rechtsbeoefenaren moeten oog hebben voor de gevolgen van hun handelen. Vraag dus niet alleen of iets binnen de regels kan, vraag ook of het moreel kan”.

Volgens Winter schieten de juridische opleidingen daarbij hopeloos tekort, “en dat is onaanvaardbaar”. De oplossing volgens Winter: “We moeten dit onderwerp ter discussie stellen. Een togaberoep houdt meer in dan begrip van het recht”. Hij besloot met: “Ik hoop dat jullie de moed hebben om uit de comfortzone te komen. We moeten als juristen dichter bij de samenleving komen, en dichter bij ons zelf”.

Ook juristencoach Rüna Honig wees op de vele gebreken binnen het juristendom.

Lees het hele verslag Jaap Winter: ‘Juristen faalden als beroepsgroep’. Mr. Online, 30 januari 2016: www.mr-online.nl