Op dinsdag 7 december 2021 wordt de petitie Primaat van de Politiek in de Wet op de ondernemingsraden (WOR) aangeboden aan de vaste Kamercommissie voor Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Het betreft een verzoek van vertegenwoordigers van ondernemingsraden bij de overheid, de samenwerkende centrales van overheidspersoneel en de vereniging van arbeidsrecht.

De petitie is eerder aangeboden aan minister Koolmees van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) op 18 maart 2021, de dag na de verkiezingen, met daarin de oproep om de bepaling over het primaat van de politiek in de WOR aan te passen. Tevens heeft de minister het boek van de Vereniging voor Arbeidsrecht over 25 jaar rechtspraak over het primaat van de politiek in de WOR in ontvangst genomen. Vanwege de Corona-maatregelen heeft dit digitaal plaatsgevonden.
Ruim honderd ondernemingsraden hebben de petitie ondertekend, evenals ongeveer duizend OR-leden, vakbondsleden en deskundigen.
Onder de initiatiefnemers bevinden zich de vakbonden FNV en CNV Overheid, Algemene Centrale Overheidspersoneel (ACOP), de Centrale voor Middelbare en Hogere Functionarissen (CMHF) en de voorzitters van de OR Inspectie SZW en de Centrale Ondernemingsraad Politie.

Waarom deze petitie?

Sinds 1995 geldt de Wet op de ondernemingsraden (WOR) ook voor de overheid. Sindsdien is er in de WOR ook een artikel opgenomen over het primaat van de politiek om besluiten van democratisch gecontroleerde organen te onttrekken aan de invloed van ambtelijke ondernemingsraden.
Door de jaren heen is de uitleg van wat onder het primaat van de politiek valt zodanig ruim geworden dat er voor ondernemingsraden bij de overheid feitelijk niets meer rest dan het adviesrecht over de personele gevolgen van een besluit.

De initiatiefnemers van deze petitie zijn van mening dat de rol van ondernemingsraden bij de overheid hierdoor te ver is ingeperkt.
Zij willen

• dat de rol van ondernemingsraden bij de overheid niet verder wordt beperkt door het primaat van de politiek dan strikt noodzakelijk is.
• dat ondernemingsraden bij de overheid net als andere ondernemingsraden in de marktsector volwaardig bij de besluitvorming door overheidswerkgevers worden betrokken.
• dat het primaat van de politiek op grond van artikel 46d van de WOR zodanig wordt aangepast dat ondernemingsraden bij de overheid op een volwaardige wijze bij besluitvorming worden betrokken.

Invloed zijn op de service aan de burger

Binnenlands Bestuur, tijdschrift en journalistieke nieuwssite voor ambtenaren en bestuurders, heeft in maart 2021 een uitgebreid artikel gewijd aan de petitie. Daarin staat:

“Als personeel niet meer via de ondernemingsraad betrokken wordt bij veranderingen van hun eigen werk leidt dat tot negatieve invloeden op hun eigen werk en motivatie en dat kan van invloed zijn op de service aan de burger”, aldus Loes Thissen, voorzitter COR Politie. Carin Benders van de COR van het ministerie van SZW stelt dat bij een verhuizing van een overheidsinstantie de keuze over de indeling van een nieuw pand en waar de muurtjes worden getrokken toch geen politiek besluit is. “Toch wordt alles besloten zonder ondernemingsraden en personeel te betrekken. In de toekomst gaan we hybride werken. Daar willen we als ondernemingsraad bij betrokken worden”.

Volgens Judy Hoffer, FNV-bestuurslid en voorzitter van de ACOP (het overkoepelend orgaan van de overheidsvakbonden) wordt het primaat van de politiek steeds vaker gehanteerd, medezeggenschap daarmee buiten spel gezet en de mening van de professional bij de uitvoering genegeerd. “De politiek stuurt veelal de dagelijkse uitvoering aan door strikte regelgeving en strakke centrale richtlijnen. Wij zijn hierover verontrust. Het staat een goede en adequate uitvoering van de publieke taken in de weg”.

Minister Koolmees heeft positief gereageerd op de aanbieding van de petitie: “De WOR moet hetzelfde worden toegepast bij publieke als bij private ondernemingen. Ik heb me nooit gerealiseerd dat dit door de ‘primaat van de politiek’ niet het geval is. Ik hoor nu dat dit in de praktijk niet zo is. Politiek primaat is belangrijk, maar niet als middel om medezeggenschap van werknemers te omzeilen. Ik neem het signaal serieus op en ga me erin verdiepen”.’

De aanbieding van de petitie aan de vaste Kamercommissie vindt plaats om 13.15 uur in de Max van der Stoelzaal. Zie voor meer info op Tweede Kamer: www.tweedekamer.nl/debat_en_vergadering/commissievergaderingen/details?id=2021A06790

Petitie: meer zeggenschap voor ondernemingsraden, door Wouter Boonstra, Binnenlands Bestuur, 19 maart 2021: www.binnenlandsbestuur.nl

Teken de petitie voor volwaardige medezeggenschap overheids-or, FNV, 16 december 2020: https://www.fnv.nl/nieuwsbericht/kader/2020/12/teken-de-petitie-voor-volwaardige-medezeggenschap (Niet meer beschikbaar)

Invloed medezeggenschap bij de overheid: https://www.invloedmedezeggenschapoverheid.nl/

U P D A T E

Aanbieden petitie aan Wouter Koolmees, minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, Invloed medezeggenschap overheid, 18 maart 2021: www.invloedmedezeggenschapoverheid.nl/aanbieden-petitie/

Afbeelding bovenaan is van Gerd Altmann