Aan slecht imago van beroepsonderwijs lijkt einde te komen. Vakmanschap is het sleutelwoord
Langzaam maar zeker kruipt het beroepsonderwijs uit het dal. Vakmanschap is daarbij het sleutelwoord. Jarenlang zat het voorbereidend en middelbaar beroepsonderwijs in de hoek waar de klappen vallen. Veel ouders deden er alles aan om hun kind vooral niet naar het voorbereidend middelbaar beroepsonderwijs (vmbo) te laten gaan. Nee, het moest minimaal havo zijn, desnoods mavo of vmbo-t, want dan was de weg naar een hogere, theoretische opleiding tenminste nog niet afgesloten. Leraren worden zelfs door ouders onder druk gezet om een havo-advies te geven.
Speciale editie over onderwijs
Weekblad De Groene Amsterdammer heeft een speciale editie gewijd aan het onderwijs. Een van de artikelen gaat over het beroepsonderwijs, geschreven door Evert de Vos. Hij bezocht een aantal scholen, waaronder het Nova College in Beverwijk, waar de 18-jarige Lucas van Hensbergen de timmermansopleiding volgt. Zijn praktijkbegeleider Ron Metselaar noemt hem ‘een talentje’: “Net als bij voetbal zie je het vaak binnen een paar minuten. De manier waarop hij een hamer vastpakt, de zorgvuldigheid waarmee hij met gereedschap omgaat, dat zegt veel. Van hem maken we wel een vakman”.
De mbo 3-opleiding tot allround timmerman wordt verzorgd door Bouwmensen Kennemerland Zaanstreek Waterland (kzw), een samenwerkingsverband van vijftien bouwbedrijven uit de regio, en het Nova College. “Na die drie jaar hebben ze een gedegen vakkennis van het gereedschap en de materialen waarmee ze werken’, zegt Metselaar. Maar we doen veel méér. We leren de jongens – er zijn zelden meisjes – hoe ze zich op een bouwplaats moeten gedragen. Hoe ze zich staande houden en over het werk kunnen overleggen – ook met andere disciplines. Met loodgieters, metselaars, stukadoors”.
Imago gebaseerd op onwetendheid
Aan het slechte imago waaraan het beroepsonderwijs de afgelopen decennia heeft geleden, lijkt een einde te komen. Er is een omslag te bespeuren. De Vos refereert aan een artikel in de Volkskrant waarin Thomas van der Staak en Jan Nijhuis, directeuren van het Landstede MBO Zwolle stelden dat er met het beroepsonderwijs niets mis is: “Het gepersonaliseerde leren op het mbo biedt iedere jongere volop kansen om zich op zijn eigen manier te ontwikkelen, om van zijn verhaal een succesverhaal te maken. Met het mbo is – in tegenstelling tot de havo – niets mis. Het enige wat er niet aan klopt, is het imago, dat gebaseerd is op onwetendheid”.
Onwetendheid vooral bij politici en journalisten die vaak andere leerwegen volgden. Maar “de 500.000 mbo-studenten van nu houden straks de BV Nederland op de been”, stellen de twee mbo-directeuren zelfverzekerd.
Termen en namen vervangen
De ommekeer lijkt op meerdere vlakken te zijn ingezet. De Vos: “De termen laagopgeleid en hoogopgeleid zijn inmiddels op veel plekken vervangen door praktisch en theoretisch geschoold en dat is meer dan een bordjeswissel. Er wordt ook gepleit voor een titel voor mbo’ers, dat zou bijvoorbeeld Skilled (Sk.) kunnen zijn voor mbo 2, Craftsman (Crf.) voor niveau 3 en Expert (Exp.) voor mbo 4. Want komt de titel master niet juist uit het beroepsonderwijs dat al heel lang het meester-gezel opleidingssysteem kent?
De scholen lopen ook minder te pronken met de enigszins besmette term ROC. Nee de studenten (het vroegere ‘deelnemers’ is vervangen) gaan naar hun ‘college’ op een ‘techcampus’. Bij de richting zorg en welzijn doen ze een ‘Makathon Smart Solutions’ waarbij studenten drie dagen aan de slag gaan met slimme oplossingen rond de zelfregie van patiënten. En ook de buitenlandse stage behoort tot de mogelijkheden”.
Voor deze speciale editie van De Groene Amsterdammer werd gezocht naar antwoorden op de vraag wat we de kinderen willen leren. Hoofdredacteur Xandra Schutte: “We bogen ons over algemene thema’s als de 21st century skills, de effectiviteit van vernieuwingsonderwijs, de herwaardering van lessen in vakmanschap, de invulling van burgerschapsonderwijs en de invloed van de smartphone op de ontwikkeling van kinderen. Maar we gingen bovenal bij scholen zelf te rade: van de veelkleurige scholengemeenschap in de Haagse Schilderswijk tot de democratische school in Veldhoven; van de geprivilegieerde basisschool in Amsterdam-Zuid tot de timmermansopleiding in Beverwijk; van de vrije school in Silicon Valley, waar je geen beeldscherm zult aantreffen, tot de leerfabriek in een uithoek van China, waar leerlingen met lijfstraffen worden voorbereid op het toelatingsexamen van de universiteit”.
Groene-special, nr 19-20, mei 2019: https://www.groene.nl/2019/19-20
‘Een timmerman is nooit uitgeleerd’, door Evert de Vos, De Groene Amsterdammer, 8 mei 2019: https://www.groene.nl
Met het mbo is niets mis. Het enige wat er niet aan klopt, is het imago,