De komende jaren zal er gewerkt worden aan de ‘normalisatie van de ambtenaren-status’. In de volksmond ‘de normalisatie’. Vanaf 1 januari 2020 is de ambtenaar een ‘gewone werknemer’. Dit is het gevolg van een initiatiefwet van D66 en het CDA. Voor de D66 was de inzet “het vergroten van de mobiliteit tussen de publieke en private sector”. Daarnaast zorgt de aanpassing ervoor dat de ontslagprocedure veranderd kan worden. Het is voor de ambtenaar goed te weten wat er in zijn rechtspositie zal veranderen.

De ambtenarenstatus is destijds niet voor niets gekozen. Het beschermt de ambtenaar tegen politieke willekeur. In Nederland blijft de ambtenaar op zijn post als er een andere minister of coalitie aantreedt. Zo is de ambtenaar verzekerd van bescherming tegen politieke veranderingen. Hiermee is ook de integriteit geregeld. Immers, de ambtenaar hoeft zijn politieke baas niet naar de mond te praten om te zorgen dat hij zijn baan behoudt. Om te zorgen dat de ambtenaar vanaf 2020 zijn vakmanschap kan blijven uitoefenen. is het zaak om in de organisatie alvast een proces op gang te brengen dat het denken hierover stimuleert.

Ter stimulering van de discussie is er een bundel bijdragen verschenen: Normalisatie van de ambtenarenstatus: werken bij de overheid doodnormaal? waaraan hebben meegewerkt Hans Wilmink en Maurits Hoenders van Stichting Beroepseer, Laura Monden en Bob Vermaak van e-Democracy en Renate Vink-Dijkstra van De Clercq Advocaten Notariaat. e-Democracy is een bedrijf dat zich bezighoudt met het versterken van medewerkers in een organisatie. De Clercq Advocaten Notariaat is gespecialiseerd in arbeids- en medezeggenschapsrecht. Stichting Beroepseer maakt zich sterk voor professionaliteit en zet zich onder meer in voor beroepsbeoefenaren op de werkvloer, herstel van de beroepseer en optimalisatie van de publieke dienstverlening.

Volledig beeld van betekenis van de normalisatie

Wilmink en Hoenders bepleiten in hun bijdrage dat de normalisatie een kans biedt om het ambtelijk vakmanschap te agenderen en te versterken, en de rol van de medezeggenschap te bepalen.
Renate Vink-Dijkstra heeft het over de consequenties van de rechtspositie. De aanstelling verandert en daarmee de arbeidsovereenkomst. Dit proces zal naast veel geld ook veel energie vragen. Het is voor de ambtenaar goed te weten wat er in zijn rechtspositie gaat veranderen en hoe dat opgevangen gaat worden. Een OR-lid van een landelijke Rijksoverheidsorganisatie vroeg zich bijvoorbeeld af of de PAS-regeling wel van kracht blijft? Voor alle medezeggenschappers een must om iets van deze juridische kant van de zaak te weten.
Laura Monden beschrijft in haar bijdrage de mogelijke consequenties van de normalisatie voor de indirecte medezeggenschap (GO en OR). De positie van het georganiseerd overleg (DGO/GO) gaat verdwijnen. Het GO ziet o.a. toe op sociale beleidskaders bij reorganisaties en bemoeit zich met de aantallen: hoeveel medewerkers worden boventallig? Hier ligt een taak. Ondernemingsraadsleden kunnen een belangrijke bijdrage leveren aan het goed vormgeven van het proces. De OR heeft juridische mogelijkheden om dat te doen met het initiatiefrecht. Eigen achterbanbijeenkomsten kunnen voor medewerkers een belangrijke bron van informatie zijn.

De verschillende bijdragen in deze bundel zorgen voor een volledig beeld van hetgeen de normalisatie gaat betekenen.

Inhoud van Normalisatie van de ambtenarenstatus: werken bij de overheid doodnormaal?
57 pagina’s, april 2017

1. De medezeggenschap op de bres voor ambtelijk vakmanschap? Analyse van de betekenis van de normalisatie voor de overheidsorganisatie en het ambtelijk vakmanschap de kansen voor de medezeggenschap, door Maurits Hoenders en Hans Wilmink.
2. De rechtspositie van de ambtenaar: van aanstelling tot arbeidsovereenkomst, door Renate Vink-Dijkstra.
3. Georganiseerd overleg, effecten voor de OR en de normalisering, door Laura Monden
4. Bijlage Staatscourant met inhoud van de Wet van 9 maart 2017 tot wijziging van de Ambtenarenwet en enige andere wetten in verband met het in overeenstemming brengen van de rechtspositie van ambtenaren met die van werknemers met een arbeidsovereenkomst naar burgerlijk recht.

Klik hier voor downloaden van Normalisatie van de ambtenarenstatus: werken bij de overheid doodnormaal.